Historia
Wieża w Barrystown zbudowana została około pierwszej połowy XVI wieku, jak wskazywałaby nazwa osady, z fundacji możnej rodziny Barry, rodu anglo-normańskiego pochodzenia, posiadającego liczne majątki, zamki i dwory w południowej części Irlandii. W połowie XVII wieku właściciele Barrystown zaangażowali się w walki irlandzkich katolików z angielskimi protestantami, przez co w 1654 roku wieża została im skonfiskowana. W jej pobliżu przez jakiś czas kwaterować miały oddziały armii Olivera Cromwella, następnie oddana została na własność angielskim osadnikom. Przypuszczalnie najdalej w XVIII stuleciu znajdowała się już w ruinie.
Architektura
Wieża w Barrystown była jedną z najmniejszych, jakie wzniesiono na terenie hrabstwa Wexford. Zbudowana została na płaskim terenie po wschodniej stronie zatoki Bannow, na planie czworoboku o wymiarach 8 x 7 metrów, z przyziemiem o pochyłych zewnętrznych elewacjach, powyżej którego grubość muru była nieco mniejsza. Wzniesiono ją z nieopracowanego kamienia średniej wielkości, uzupełnianego gruzem i wzmacnianego w narożnikach granitowymi ciosami.
Wejście do wieży znajdowało się w południowej części ściany zachodniej, na poziomie przyziemia. Ostrołuczny portal zamykano żelazną kratą, operującą ruchem wahadłowym, a nie opuszczaną niczym brona. Pierwotnie była ona zapewne zamykana żelaznym łańcuchem przeciąganym przez otwory w murze. Ponadto znajdujący się za portalem przedsionek chronił otwór strzelecki przepruty w sklepieniu (tzw. mordownia). Przedsionek był wyjątkowo rozbudowany jak na tak małą budowlę, bowiem w grubości muru zakręcał on pod kątem dziewięćdziesięciu stopni w stronę klatki schodowej i ponownie w stronę głównego pomieszczenia. Pierwszy z zakrętów umożliwił utworzenie w murze przebitego pod skosem otworu strzeleckiego, zabezpieczającego wejście.
Przyziemie wieży mieściło niewielkie pomieszczenie, słabo oświetlone otworami strzeleckimi przystosowanymi do ręcznej broni palnej. Otworów przepruto znaczną ilość, zwłaszcza że w północno – zachodnim narożniku znajdowała się wnęka dająca dostęp do kolejnych strzelnic. Łącznie przyziemie miało jedenaście otworów strzeleckich, w tym jeden skierowany na wnętrze przedsionka. Kolejne dwa mieściły się w samym przedsionku a jeden u podstawy klatki schodowej. Główne pomieszczenie miało więc jedynie przeznaczenie obronne i gospodarcze (np. spiżarnia, skład). Ponad nim strop wydzielał półpiętro przykryte sklepieniem kolebkowym, służące jako dodatkowa przestrzeń magazynowa. Powyżej musiały się znajdować co najmniej dwie kondygnacje mieszkalne, wyposażone w większe okna, kominki i latryny w grubości muru.
Stan obecny
Wieża niestety zachowała jedynie przyziemie i półpiętro, bez jakichkolwiek fragmentów kondygnacji mieszkalnych. Przetrwał portal wejściowy oraz kilkanaście otworów strzeleckich, mimo iż część z nich, zwłaszcza w elewacji wschodniej, uległa zniszczeniu. Zabytek znajduje się na terenie prywatnego gospodarstwa rolnego, dojście w jego pobliże wymaga więc zgody właścicieli.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Colfer B., Wexford castles. Landscape, context and settlement, Cork 2013.
Salter M., The castles of Leinster, Malvern 2004.