Barrow – wieża mieszkalna

Historia

   Wieża Barrow zbudowana została w późnych latach XV wieku lub na początku XVI stulecia. Według tradycji jej fundatorami byli przedstawiciele rodu Clahull, mniejszej gałęzi klanu FitzMauriców, lub sami FitzMauricowie, którzy prawdopodobnie chcieli posiadać nie tyle siedzibę mieszkalną, co możliwość kontroli cieśniny i ujścia rzeki Barrow. W 1572 roku wieża odnotowana została w przekazach pisanych jako jeden z zamków earla Desmond. Pod koniec XVII wieku właścicielami wieży była rodzina Denny. Zapewne niedługo później została ona porzucona i popadła w ruinę.

Architektura

   Wieża zbudowana została na brzegu cieśniny oddzielającej wyspę Fenit od głównej części Irlandii, gdzie była w kontakcie wzrokowym z kolejną, położoną na przeciwległym brzegu, czworoboczną wieżą mieszkalną. Nabrzeżny cypel sprawiał, iż wieża Barrow w momentach przypływów była otoczona wodą z trzech stron, przy czym droga dojazdowa wiodła do niej od wschodu. Wzniesiona została na skalistym podłożu, lekko wywyższonym ponad piaszczystą plażę po stronie południowej. Pierwotnie zapewne zabezpieczona była od strony lądu jakąś formą lżejszych obwarowań.
   Wieżę wzniesiono na planie koła o średnicy 11,5 metrów, z zewnętrznymi elewacjami lekko pochyłymi do poziomu posadzki drugiej kondygnacji, a następnie, przy nieco zmniejszonej grubości muru obwodowego, wyprowadzonymi pionowo. Ściany przeprute były niewielkimi, szczelinowymi otworami okiennymi i strzeleckimi (pierwotnie zamykanymi drewnianymi okiennicami). Większe okna znajdować się mogły jedynie na najwyższych piętrach. Przypuszczalnie wieża pierwotnie posiadała cztery kondygnacje, zapewne wzorem innych budowli tego typu zakończone przedpiersiem z dookolną galerią obronną. Całość wzniesiono z zaokrąglonych, z grubsza opracowanych wapieni, jakie można było uzyskać na okolicznych plażach, chociaż obramienia okienne i drzwiowe wykonano z zielonkawego kamienia ciosanego.
   Wejście do wieży o szerokości 1,2 metra umieszczono na poziomie gruntu po stronie wschodniej. Ostrołuczny portal zamykany był ryglem osadzanym do otworu w murze. Za nim, w grubości masywnej ściany, pomieszczono przedsionek o wymiarach 2,6 x 1,6 metra, połączony z wnęką dla strażnika i spiralną klatką schodową po przeciwnej stronie. Przedsionek chroniony był otworem tak zwanej mordowni, przebitym z górnej kondygnacji. Na wprost wejścia z przedsionka przedostać się można było do głównego, czworobocznego w planie pomieszczenia przyziemia wielkości około 5,7 x 4,5 metra, zajmującego środkową i zachodnią część wieży. Zostało ono przykryte drewnianym stropem i nietypowo wyposażone w narożny, być może wtórny kominek.
   Pierwsze piętro wieży miało podobny układ do przyziemia, z tym że miejsce przedsionka zajęła komora w grubości muru, zapewniająca dostęp do otworu strzeleckiego nad wejściem i do wspomnianej mordowni. Główne pomieszczenie piętra przykryto sklepieniem kolebkowym. Nie posiadało ono żadnych cech mieszkalnych. Było słabo oświetlone jedynie dwoma otworami, pozbawione ogrzewania. Wygodniejsze do zamieszkania pomieszczenia musiały się znajdować na wyższych piętrach, choć cała wieża miała raczej większe znaczenie jako konstrukcja obronno – strażnicza, niż siedziba przeznaczona do stałego zamieszkiwania przez właścicieli okolicznych dóbr.

Stan obecny

   Wieża zachowała do chwili obecnej dwie kondygnacje, sięgające około 6 metrów wysokości. Jest jedną z dwóch zachowanych cylindrycznych wież mieszkalnych na terenie hrabstwa Kerry (druga znajduje się w Aghadoe). Znajduje się na terenie klubu golfowego, w ramach którego jest ogólnodostępna, przypuszczalnie można nawet wejść do wnętrza, choć nie zachował się strop pomiędzy kondygnacjami. W środku widoczny jest kominek, otwór tak zwanej mordowni, wnęki okienne. W dość dobrym stanie przetrwał portal wejściowy.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
McAuliffe M., The tower houses of County Kerry, vol. I-II, Dublin 1992.
Salter M., The castles of South Munster, Malvern 2004.