Historia
Wieża mieszkalna Barnaderg prawdopodobnie wzniesiona została w XVI wieku, choć nie można wykluczyć, iż do budowy doszło jeszcze pod koniec XV stulecia, a w kolejnym wieku została przebudowana. Fundatorami wieży byli przedstawiciele irlandzkiego klanu O’Kelly, których poszczególne gałęzie u schyłku średniowiecza wybudowały na terenie hrabstwa Galway wiele innych wieżowych domów. W drugiej połowie XVII wieku Barnaderg przeszło w ręce angielskich osadników, zaś sama wieża zapewne została niedługo później porzucona lub zniszczona.
Architektura
Wieża stała w obrębie wyniesionego nieco ponad okoliczny teren dziedzińca o wymiarach około 55 x 24 metry, prawdopodobnie otoczonego fosą nawodnioną z okolicznego strumienia. Była budowlą o stosunkowo smukłej bryle, utworzonej na planie prostokąta o wymiarach 9,2 x 7,8 metra. Wzniesiona z kamienia łamanego i eratycznego, jedynie narożniki posiadała wzmocnione dokładnie opracowanymi ciosami. Z ciosów wykonano też detale architektoniczne. Mury obwodowe wieńczyło oddzielone gzymsem przedpiersie, za którym dookolny chodnik straży otaczał kryte dwuspadowym dachem poddasze. Obronę wzmacniały umieszczone na przedpiersiu wykusze machikułowe, osadzane na dwóch i trzech wspornikach, po jednym na osi każdej elewacji.
Oświetlenie wieży pierwotnie zapewniały wąskie otwory okienne, na kolejnych piętrach wzwyż posiadające coraz większe i ozdobniejsze formy. W przyziemiu były to zapewne proste szczeliny o rozglifieniach skierowanych do wnętrza, natomiast na pierwszym piętrze nieco szersze, ale i tak przepuszczające niewiele światła okna zamknięte łukami w ośle grzbiety. Na najwyższym piętrze umieszczono co najmniej jedno okno wielodzielne, przedzielone kamiennym krzyżem i zwieńczone łukami w ośle grzbiety z płaskorzeźbionymi archiwoltami.
Wnętrze wieży dzieliło się na pięć kondygnacji, z których żadna nie była podsklepiona. Wszystkie rozdzielały drewniane stropy, utworzone z masywnych belek osadzonych do otworów w murze. Komunikację pionową pomiędzy kondygnacjami zapewniała spiralna klatka schodowa w grubości muru narożnika południowo – zachodniego. Ogrzewanie zapewniały kominki w ścianie wschodniej, ale zapewne wstawiono je wtórnie, gdyż na drugiej kondygnacji jeden z nich zablokował ostrołuczny otwór, a kominek na czwartej kondygnacji wypadł na osi wielodzielnego okna.
Stan obecny
Wieża jest dziś ruiną składającą się ze ściany północnej i większej części ścian wschodniej oraz zachodniej, wszystkich o wysokości sięgającej przedpiersia. Zachowane narożniki północne zostały w dużej części ograbione z ciosów, natomiast po oknach elewacji północnej i zachodniej zieją duże wyrwy. Prawdopodbnie okna te były przekształcane w okresie nowożytnym. Oryginalne dwa późnogotyckie otwory okienne, w tym jeden wielodzielny, zachowały się w ścianie wschodniej. Po trzech wykuszach machikułowych pozostały jedynie kamienne konsole. Nowożytnym dodatkiem mogą być okazałe kominy na przedłużeniu przewodów dymnych.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The castles of Connacht, Malvern 2004.