Historia
Wieżę wybudować mieli w XV wieku Butlerowie z Ballyquirk i Lehinc, posiadacze miejscowych dóbr ziemskich w parafii Lorrha i baroni Lower Ormond. W 1581 roku Thomas Butler, dziesiąty earl Ormond, oddał wieżę wraz z osadami „Ballyquyrke” i „Laghens” w dzierżawę rodzinie O’Kennedy. W trakcie walk irlandzkich katolików z angielskimi protestantami w połowie XVII wieku i późniejszych konfiskat oraz wysiedleń, Ballyquirk przeszło na rodzinę O’Dwyer z Dundrum. Dopiero w 1654 roku wieża po raz pierwszy bezpośrednio odnotowana została w przekazach pisemnych. Nie wiadomo do kiedy pełniła funkcje mieszkalne. W XIX stuleciu miał się w niej znajdować zakład produkcji cydru, ale już w 1837 i 1842 roku opisana została jako znajdująca się w ruinie. Właścicielami miejscowych dóbr była wówczas wciąż rodzina O’Dwyer.
Architektura
Wieża posiadała plan prostokątna, ale o ściętych narożnikach, co wyróżniało ją na tle innych, licznych wież hrabstwa Tipperary. Dłuższe boki o osi na linii północ – południe miały około 10,9 metrów, krótsze, na linii wschód – zachód, około 8,8 metra. Masywne mury obwodowe wieży przeprute były przede wszystkim szczelinowymi, rozglifionymi do wnętrza otworami, nieco szersze okna posiadać mogły jedynie najwyższe piętra, choć jak w większości irlandzkich wież mieszkalnych i tak były one bardzo wąskie. Okna zamykane były łukami półkolistymi i oślimi grzbietami. Wieża przypuszczalnie zwieńczona była dookolnym chodnikiem straży ukrytym za przedpiersiem.
Wnętrze wieży posiadało cztery kondygnacje, z których jedynie trzecia była przykryta sklepieniem kolebkowym, a pozostałe rozdzielone płaskimi, drewnianymi stropami. Nad najwyższym piętrem znajdować się mogła otwarta więźba otoczonego przez chodnik straży dachu. Na każdej z kondygnacji znajdowało się jedno duże pomieszczenie oraz mniejsze wnęki i komory ukryte w grubości murów obwodowych. Komunikację pionową pomiędzy kondygnacjami zapewniała klatka schodowa w grubości narożnika południowo – wschodniego.
Wejście do wieży znajdowało się na poziomie gruntu w północnej części ściany wschodniej. Korytarzowy przedsionek w grubości muru połączony był ze schodami oraz z głównym pomieszczeniem. To ostatnie prawdopodobnie pełniło funkcje pomocnicze i gospodarcze, ze względu na słabe oświetlenie wąskimi otworami osadzonymi w głębokich wnękach. Podobny charakter miała kondygnacja druga. Funkcje mieszkalne zapewne pełniły dwa najwyższe piętra wieży.
Stan obecny
Wieża znajduje się dziś w ruinie, choć jej mury częściowo sięgają najwyższej kondygnacji. Powyżej przyziemia zawaleniu uległy obydwa narożniki wschodnie, zapewne osłabione znajdującą się tam klatką schodową i komorami w grubości murów. Przetrwało parę oryginalnych otworów okiennych, lecz okno w ścianie północnej pochodzi z XIX wieku, z czasów gdy funkcjonował w wieży zakład produkcji cydru. Prawdopodbnie z tego okresu pochodzi też kominek w przyziemiu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Cairns C., The tower houses of county Tipperary, Dublin 1984.
Larkin P., The Castles of Lough Derg: An Illustrated Survey, „Journal of the Galway Archaeological and Historical Society”, Vol. 64/2012.
Salter M., The castles of North Munster, Malvern 2004.