Historia
Ballymacphilip odnotowane zostało w źródłach pisanych w 1588 roku, kiedy to miejscowe dobra podarowane zostały niejakiemu Arthurowi Hyde, choć do 1611 roku miały być zamieszkiwane przez pierwotnych właścicieli z rodu Roche. Przypuszczalnie to z ich fundacji w XIV wieku zbudowana została wieża mieszkalna, rozbudowywana w ciągu kolejnych dwóch stuleci. Do porzucenia lub zniszczenia budowli dojść mogło w trakcie walk irlandzko – angielskich w połowie XVII wieku, lub najdalej w XVIII stuleciu, gdy przestała spełniać wymogi jakie w okresie nowożytnym stawiano przed rezydencjami szlacheckimi.
Architektura
Najstarsza część wieży Ballymacphilip posiadała rzut prostokąta o wymiarach 12 x 10,2 metra. W pionie podzielona była na co najmniej trzy kondygnacje, utworzone wewnątrz masywnych murów o grubości w przyziemiu dochodzącej do nieco poniżej 2 metrów. Wtórnie, ale zapewne jeszcze w średniowieczu, dobudowana została do zachodniej części elewacji północnej czworoboczna wieżyczka wielkości 5,4 x 4 metry, również posiadająca masywne mury obwodowe. Ponadto do wschodniej części ściany południowej dobudowano niewielki aneks o znacznie cieńszych ścianach.
Wejście do wieży znajdowało się w południowej części ściany zachodniej, na poziomie gruntu. Było ono zamykane opuszczaną kratą i skomunikowane z głównym pomieszczeniem przyziemia oraz ze spiralną klatką schodową w grubości muru narożnika wieży. Parter zapewne pełnił funkcje gospodarcze, był bowiem doświetlany jedynie szczelinowymi, rozglifionymi do wnętrza otworami, umieszczonymi po jednym pośrodku każdej ściany. Nad parterem znajdował się drewniany strop, który wydzielał niskie i ciemne półpiętro pod sklepieniem kolebkowym. Półpiętro to, doświetlane dwoma niewielkimi otworami okiennymi, zapewne stanowiło dodatkową przestrzeń magazynową. Dostępne było jedynie za pomocą drabiny lub wewnętrznych drewnianych schodów.
Piętro wieży stanowiło główną przestrzeń mieszkalną dla właścicieli budowli. Oświetlane było większymi oknami ostrołucznymi i połączone z wieżyczką północno – zachodnią. W tej drugiej mieściły się spiralne schody, łączące górne piętra spośród wszystkich pięciu kondygnacji. Pierwotnie kondygnacje wieżyczki były podsklepione i doświetlane niewielkimi otworami o formach szczelinowych. Druga i piąta kondygnacja mieściły latryny.
Stan obecny
Wieża jest dziś w stanie ruiny z zawalonym narożnikiem południowo – zachodnim, zapewne osłabionym ze względu na mieszczącą się tam niegdyś klatkę schodową i wejście. Zawaleniu uległy również w dużej części najwyższe kondygnacje wieżyczki północno – zachodniej, za wyjątkiem ściany północnej. Wewnątrz częściowo zachowało się sklepienie głównej części wieży oraz kilka otworów okiennych. Zabytek znajduje się na prywatnym terenie w pobliżu współczesnego gospodarstwa rolnego.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The castles of South Munster, Malvern 2004.