Historia
Wieża Ballybrit (gael. Baile an Bhriotaigh) zbudowana została u schyłku średniowiecza z fundacji jednej z gałęzi anglo-normańskiego rodu Burke (de Burgo). W 1574 roku znajdować się miała w posiadaniu niejakiego Redmunda MacThomasa. Do jej opuszczenia prawdopodobnie doszło w połowie XVII wieku, w trakcie walk z angielskimi wojskami Olivera Cromwella.
Architektura
Wieża zbudowana została po wschodniej stronie miasta Galway, na wzniesieniu ograniczonym od północy i zachodu skalistymi skarpami o kilkumetrowej wysokości oraz łagodniejszymi zboczami na południu i wschodzie. Prostokątna w planie budowla wzniesiona została z ciosanego, układanego warstwami kamienia. Uzyskała niewielkie rozmiary, wskazujące, iż nie ukończono całej wieży, a jedynie jej wschodnią część. O tym że planowano budowę dodatkowych pomieszczeń na zachodzie, świadczyłoby również pozostawienie strzępi muru na wysokości wszystkich pięter przy krawędziach zachodniej elewacji oraz umieszczenie przejścia na najwyższym piętrze.
W ukończonej części wieży na poziomie przyziemia zlokalizowano usytuowane pośrodku dłuższego boku wejście. Wyżej na trzech kondygnacjach umieszczono po jednej niewielkiej komorze oraz spiralną klatkę schodową która połączyła wszystkie kondygnacje. Główne pomieszczenia zapewne miały się znajdować w nieukończonej części zachodniej. Spośród komór wschodnich funkcje mieszkalna pełnić mogła znajdująca się na trzeciej kondygnacji, jako jedyna podsklepiona i wyposażona w kominek. Oświetlenie wieży zapewniały bardzo wąskie i wysokie otwory. Na piętrach udekorowano je profilowanymi obramieniami i łukami w tzw. ośle grzbiety. W przyziemiu oraz w narożniku pierwszego piętra uzyskały one formę szczelin służących do obrony.
Segmentowy sposób budowy wieży, która miała się składać z dwóch wyraźnie wyodrębnionych części, mógł wynikać ze względów obronnych, w celu utrudnienia przedostania się napastników do części mieszkalnej. Oddzielenie schodów mogło też ewentualnie ułatwić ucieczkę w wypadku pożaru w części zachodniej wieży. Na segmentowy podział wieży wpływał też zapewne długi i fazowy proces budowy, w którym pierwszy sezon prac skupiał zasoby i wysiłki na klatce schodowej i pomocniczej części wieżowego domu, natomiast wygodniejszą do stałego zamieszkiwania część budynku pozostawiono na późniejszy, ostatecznie nie doszły do skutku etap.
Stan obecny
Wieża jest dziś przykładem nieukończonej w średniowieczu wieżowej budowli mieszkalnej (podobnie jak wieża Ballinveala w hrabstwie Limerick). Posiada mury o prawie pełnej wysokości choć na poziomie trzeciego piętra część ze ścian uległa zawaleniu. Przetrwało kilka późnogotyckich otworów okiennych i strzeleckich. Ościeża wstawione w trakcie przeprowadzonej niedawno renowacji wyróżniają się kolorystyką i materiałem budowlanym. Wewnątrz zachowało się sklepienie na poziomie trzeciej kondygnacji, lecz zabytek najprawdopodobniej nie jest udostępniany dla zwiedzających. Po południowo – wschodniej stronie wieży (po zewnętrznej stronie toru jeździeckiego) dojrzeć można ziemne pozostałości wczesnośredniowiecznego celtyckiego gródka.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Donnelly C.J., Sectionally Constructed Tower Houses: A Review of the Evidence from County Limerick, „The Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland”, Vol. 128/1998.
Salter M., The castles of Connacht, Malvern 2004.