Ballintotis – wieża mieszkalna

Historia

   Wieża Ballintotis zbudowana została prawdopodobnie około pierwszej połowy XVI stulecia, z fundacji jednej z gałęzi możnego rodu Fitzgeraldów. W 1579 roku miejscowe dobra przypaść miały niejakiemu Georgowi Moore, ale zostały dość szybko odzyskane przez pierwotnych właścicieli. Wieża funkcje mieszkalne przypuszczalnie pełniła do XVIII a może nawet XIX stulecia, co pozwoliło jej zachować się do czasów współczesnych w dobrym stanie.

Architektura

   Wieża Ballintotis uzyskała niewielkie wymiary jak na budowlę mieszkalną. Wzniesiono ją na planie czworoboku o długości 7 metrów i szerokości 6,2 metra. Bryłę utworzono wysoką i o smukłych proporcjach, z wydatną ale niską częścią cokołową o pochylonych elewacjach. Wyżej mury przepruto w większości szczelinowymi otworami doświetlającymi i strzeleckimi oraz nielicznymi wąskimi oknami na najwyższych piętrach. W typowy dla średniowiecza sposób zostały one porozmieszczane na elewacjach niesymetrycznie. Zwieńczeniem budynku był chodnik straży ukryty za przedpiersiem.
   Wejście do wieży zlokalizowano na poziomie gruntu w ścianie zachodniej, gdzie osadzono prosty portal o ostrołucznym zamknięciu. Prowadził on do niewielkiego przedsionka w grubości muru, połączonego po prawej stronie ze schodami, a na wprost wiodącego do głównego pomieszczenia przyziemia. Małe rozmiary wieży nie pozwoliły na utworzenie często spotykanej w irlandzkich wieżach mieszkalnych osobnej komory dla strażnika lub odźwiernego. Schody utworzono proste, ale w południowo – zachodnim narożniku zostały one przekształcone do formy spiralnej klatki schodowej. Połączyła ona dwie pierwsze kondygnacje wieży, podczas gdy na czwartą kondygnację wiodły osobne schody umieszczone w północno – zachodnim narożniku wieży.
   Najniższa kondygnacja wieży tradycyjnie musiała pełnić funkcje pomocnicze, jako skład i spiżarnia. Wynikało to z bardzo słabego oświetlenia, dostarczanego przez dwa szczelinowe, obustronnie rozglifione otwory, umieszczone po jednym w ścianie północnej i południowej. Kondygnację tą, podobnie jak piętro powyżej, przykrywał drewniany strop. Podskelpiona została trzecia kondygnacja, pierwotnie dostępna jedynie przez właz z dolnego pomieszczenia. Główna komnata mieszkalna znajdowała się na kondygnacji czwartej, oświetlanej przez trzy okna i wyposażonej w latrynę.

Stan obecny

   Wieża pełni dziś funkcje mieszkalne, za sprawą przeprowadzonej w 2008 roku gruntownej renowacji, finansowanej przez prywatnego inwestora. W jej trakcie uzupełniono brakujące ościeża okienne, wstawiono nowe stropy, zadaszono najwyższą kondygnację, a także podłączono kanalizację i elektrykę. Zabytek wystawiany był na sprzedaż i najpewniej jego wnętrza nie są udostępnione dla zwiedzających, choć z racji bliskiego usytuowania przy drodze wieża jest dobrze widoczna od strony zewnętrznej.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Salter M., The castles of South Munster, Malvern 2004.