Ballinaclough – wieża mieszkalna

Historia

   Zabudowania mieszkalno – obronne w Ballinaclough  odnotowane zostały w źródłach pisanych już w 1338 roku, kiedy to wspomniano zamek, czy też dwór z aulą (hall), kaplicę z pokrytym strzechą dachem i dwa pomieszczenia kryte dachówkami. Wieża mieszkalna zbudowana została jednak dopiero w XVI wieku. W drugiej połowie tamtego stulecia dzierżawiła ją od earlów Ormond gałąź rodziny O’Kennedy. Choć dzierżawa wygasnąć miała w 1571 roku, O’Kennedy najwyraźniej wciąż zamieszkiwali w niej w 1640 roku. Do porzucenia budowli dojść mogło w trakcie wojen z połowy XVII wieku lub najdalej w XVIII stuleciu.

Architektura

   Wieża założona została na planie koła o średnicy 8,2 metra. Masywne w przyziemiu mury, w części cokołowej od strony zewnętrznej poprowadzone zostały pod skosem i dopiero od poziomu pierwszego piętra wzwyż pionowo. Elewacje charakteryzowała bardzo mała ilość otworów okiennych lub doświetlających szczelin. Wejście do wieży utworzono na poziomie gruntu po stronie północnej, w uskokowym, półkolistym portalu, pomiędzy dwoma nietypowymi, być może wtórnymi przyporami. Wiodło ono do chronionego tzw. mordownią przedsionka, po wschodniej stronie połączonego ze schodami w grubości muru, a na południu z kwadratowym w planie pomieszczeniem. Ta nieogrzewana i ciemna izba musiała pełnić rolę składu lub spiżarni. Mieszkalna część rozpoczynała się od poziomu pierwszego piętra, gdzie w ścianie zachodniej umieszczono kominek. Nad wejściem ulokowano komorę w grubości muru z pojedynczym, rozglifionym do wnętrza otworem strzeleckim. We wschodniej części muru osadzono natomiast wąski korytarz, wiodący ze schodów do głównej komnaty, doświetlany dwoma otworami.

Stan obecny

   Wieża zachowała do dnia dzisiejszego mury obwodowe dwóch pierwszych kondygnacji, sięgające wysokości około 9 metrów. Dodatkowo po stronie wschodniej, niczym komin, wybija się wyższy o parę metrów fragment muru, który może wskazywać pierwotną wysokość budowli. Wnętrze wieży jest dziś zrujnowane, zachował się częściowo portal wejściowy oraz kilka otworów szczelinowych.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Cairns C., The tower houses of county Tipperary, Dublin 1984.
Salter M., The castles of North Munster, Malvern 2004.