Historia
W późnych latach XII wieku Ashtown należało do Hugh Tyrrella, pierwszego barona Castleknock, który podarował miejscowe dobra dublińskiemu szpitalowi św. Jana Chrzciciela, prowadzonemu przez zakon Braci Podupadłych (Braci Krzyża), jedną z pierwszych miejskich organizacji charytatywnych. Wieża mieszkalna mogła zostać zbudowana w Ashtown w XV wieku, po tym gdy na mocy statutu króla Henryka VI z 1429 roku, przyznano donację w wysokości 10 funtów każdemu mężczyźnie w Pale, który w ciągu dziesięciu lat zbudował obronną siedzibę mieszkalną o określonych minimalnych wymiarach. Do budowy mógł się przyczynić zakon lub któryś z dzierżawców, jacy pod koniec średniowiecza posiadali miejscowe dobra.
W chwili kasaty zakonu w 1540 roku, Ashtown dzierżawił niejaki Walter Foster. W źródłach pisanych wieża pojawiła się jednak dopiero na początku XVII wieku, kiedy to dokonano przebudowy jej górnych partii. W 1641 roku jej właścicielem był John Connell, znany jako John of Ashtown. W drugiej połowie XVII wieku na okolicznych terenach powstał park jeleni, dlatego w 1663 roku, po wykupieniu przez diuka Ormonde, wieża przeznaczona została na siedzibę leśnego strażnika. Funkcję tą pełniła do czasu wybudowania wygodniejszej nowożytnej rezydencji w XVIII stuleciu (Ashtown Lodge), w obręb której została włączona.
Ashtown Lodge w 1782 roku stało się oficjalną siedzibą podsekretarza Irlandii. W 1922 roku rezydencję przeznaczono dla posłów Stanów Zjednoczonych, a w 1929 roku stało się mieszkaniem nuncjusza apostolskiego z Watykanu. W 1978 roku podupadła budowla została opuszczona. Nowożytne zabudowania ze względu na bardzo zły stan rozebrano, pozostawiono tylko najstarszą część w postaci dawnej wieży mieszkalnej. Prace restauratorskie połączone z badaniami architektonicznymi nad zabytkiem rozpoczęły się w 1989 roku.
Architektura
Wieża zbudowana została na planie prostokąta o wymiarach 8,6 x 6,6 metra, z czworobocznym ryzalitem w narożniku południowo – wschodnim, prawdopodobnie dostawionym wtórnie. Była to więc budowla niewielkich rozmiarów o stosunkowo prostej konstrukcji, wzniesiona z łamanego kamienia, opracowanego od strony lica i układanego jedynie z grubsza w regularne warstwy. Narożniki wieży wzmocnione zostały większymi ciosami. Wnętrze podzielono na trzy przykryte stropami główne kondygnacje i poddasze, zwieńczone dwuspadowym dachem opartym na trójkątnych szczytach. Wzdłuż korony muru ścian wzdłużnych, przy dachu pozostawiono miejsce na chroniony przedpiersiem chodnik straży.
Wejście do wieży znajdowało się na poziomie gruntu, w ścianie południowej, w sąsiedztwie narożnego ryzalitu. Uskokowy portal zamykano żelazną kratą, blokowaną za pomocą łańcucha przeciąganego przez otwory w murze, a także drzwiami ryglowanymi belką osadzaną do gniazda w ścianie. Wejście wiodło do słabo oświetlonego szczelinowymi otworami pomieszczenia o funkcjach gospodarczych. Komunikację pionową zapewniała spiralna klatka schodowa w ryzalicie, ale pierwotnie mogły to być drewniane schody lub drabiny.
Pierwsze i drugie piętro musiały stanowić główną przestrzeń mieszkalną wieży. Były lepiej oświetlone słonecznymi promieniami niż parter i poddasze oraz wyposażone w kominki osadzone w ścianie wschodniej. Być może na pierwszym piętrze przestrzeń w pobliżu kominka była pierwotnie odgrodzona lżejszą przegrodą i służyła za kuchnię. Komnata na drugim piętrze zapewne miała bardziej prywatny charakter, podczas gdy poddasze, doświetlane tylko jednym otworem szczelinowym, mogło być przeznaczone dla służby lub jako dodatkowa przestrzeń magazynowa.
Stan obecny
Wieża mieszkalna zachowała się do czasów współczesnych. Budynek jest wyremontowany, zadbany, użytkowany i przeznaczony do zwiedzania. Znajduje się pośrodku Phoenix Park, największej przestrzeni rekreacyjnej na terenie stolicy Irlandii. Przebudowy z XVIII i XIX wieku polegały na wstawieniu gregoriańskich okien, nowych stropów i wymianie części dachu. W trakcie renowacji z XX wieku odtworzona została część otworów okiennych, a portal wejściowy przywrócono na pierwotne miejsce.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Ashtown Castle, Visitor’s Guide, Dublin [b.d.w.].
Salter M., The castles of Leinster, Malvern 2004.