Historia
Zamek Aghalard (Aghalahard, Aughalahard) zbudowany został pod koniec XV wieku, jako główna siedziba mieszkalno – obronna jednej z gałęzi klanu MacDonnellów, najemników (gallóglaigh) możnego rodu Burke. W 1596 roku zamek zdobyty został przez earla Clanricarde, współpracującego z angielskimi dowódcami. Pomimo tego w kolejnych latach wciąż znajdował się w posiadaniu MacDonnellów. Miejscowe dobra kupił dopiero w XIX stuleciu Benjamin Guinness, ale zamek był już wówczas od dawna ruiną.
Architektura
Zamek założono na planie nieregularnego wieloboku o przekątnej wynoszącej około 30 metrów, wyznaczonego przez mur obronny o grubości około 1,5 metra, ale pogrubionego we frontowej kurtynie północno – zachodniej. Tam też znajdował się portal bramny, flankowany przez dwie drobne czworoboczne baszty umieszczone w narożnikach założenia. Główną budowlą zamku była wieża mieszkalna na rzucie prostokąta o wymiarach 11,8 x 8,6 metra, usytuowana w południowo – zachodniej części dziedzińca. Jej południowa ściana tworzyła zarazem fragment obwodu obronnego zamku. Zachodnia oddzielona była od muru obronnego wąską przestrzenią, a północna i wschodnia elewacja otwierały się na dziedziniec. Drugą dużą budowlą zamku był prostokątny budynek umieszczony w narożniku południowo – wschodnim.
Oświetlenie wieży zapewniały wąskie i wysokie okna, od wewnątrz osadzone we wnękach o półkolistych zamknięciach, mogące służyć również celom obronnym. Typowe szczelinowe, rozglifione do wnętrza otwory strzeleckie umieszczone były w narożnikach wieży. Na najwyższych piętrach znajdowało się co najmniej jedno okno dwudzielne. Przy narożniku północno – zachodnim zlokalizowano na najwyższej kondygnacji nadwieszany na konsolach wykusz. Zapewne nie służył on jako latryna, ale pełnił funkcje obronne, gdyż skierowany był w stronę dziedzińca. Kolejny, podobny wykusz pierwotnie znajdował się przy narożniku sąsiedniej ściany.
Wnętrze wieży mieszkalnej dzieliło się na cztery kondygnacje, połączone spiralną klatką schodową w grubości muru narożnika północno – wschodniego. Poszczególne kondygnacje rozdzielone były drewnianymi stropami, za wyjątkiem przykrytej kamienną kolebką trzeciej kondygnacji, która musiała pełnić rolę głównego pomieszczenia mieszkalnego właścicieli zamku. Przypuszczalnie funkcje mieszkalne pełniła także druga kondygnacja (pierwsze piętro), natomiast przyziemie wzorem innych budowli tego typu mogło służyć jako skład czy też spiżarnia. Najwyższa kondygnacja mogła być przeznaczona dla służby lub garnizonu zamkowego.
Stan obecny
Obecnie najlepiej zachowanym fragmentem zamku jest północno – zachodni narożnik wieży mieszkalnej, sięgający wysokości czwartej kondygnacji. Od strony zewnętrznej wciąż widoczny jest wykusz, przetrwało także kilka otworów okiennych. Pozostałe zabudowania i obwarowania zamku zostały na przestrzeni wieków znacznie zdegradowane do formy daleko posuniętej ruiny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The castles of Connacht, Malvern 2004.
Wilde W.R., Lough Corrib. Its Shores and Islands, Dublin 1867.