Kirumpää – zamek Kirrumpäh

Historia

   Pierwsza wzmianka o zamku księcia biskupa dorpackiego pochodzi z 1322 roku, kiedy to został zniszczony przez wojska wielkiego księcia litewskiego Giedymina. Była to wówczas przydrożna strażnica strzegąca południowej drogi handlowej z Dorpatu na Ruś i wschodniej granicy biskupstwa dorpackiego. Z racji swojego przygranicznego położenia zamek był wielokrotnie oblegany i burzony, zarówno przez armie litewskie, jak i ruskie. Podobnie jak całe biskupstwo dorpackie Kirrumpah został zniszczony w 1558 roku przez wojska Iwana Groźnego, sam zamek jednak został uratowany od ostatecznej rozbiórki przez miejscową ludność, dzięki czemu brał jeszcze udział w zmaganiach w 1656 i 1701 roku. Najpóźniej od początku XVIII wieku znajdował się w ruinie, której pozostałości niestety służyły jako źródło materiału budowlanego, przy rozbudowie nowożytnego miasta Võru.

Architektura

   Zamek wzniesiono na niewysokim, owalnym w planie wzgórzu, usytuowanym w zakolu rzeki  Võhandu. W swej pierwotnej postaci składał się z masywnej czworobocznej wieży mieszkalnej oraz położonego na południowy wschód od niej, otoczonego murem dziedzińca. Już wtedy na zamku musiała funkcjonować kaplica, zapewne umieszczona na piętrze owej wieży.
   W drugiej połowie XV dokonano przebudowy i do dotychczasowych obwarowań dodano zachodnie przedzamcze oraz cylindryczną wieżę artyleryjską, usytuowaną w południowo – zachodnim narożu zamku głównego. Prawdopodobnie w tym czasie zastawiono także częściowo główny dziedziniec zamkowy. Zabudowania były na jego dziedzińcu dostawione do południowej i wschodniej kurtyny, podłużnym domem wypełniona była również przestrzeń po stronie północnej pomiędzy wieżą główną a kurtyną zachodnią. Przy kurtynie zachodniej usytuowany był czworoboczny budynek bramny, w całości wysunięty poza obwód, a od drugiej połowy XV wieku znajdujący się wewnątrz podzamcza.

Stan obecny

   Obecnie o istnieniu zamku przypominają jedynie bardzo skromne, kamienne relikty, znajdujące się na wzniesieniu. Wstęp na teren dawnego zamku jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.