Historia
Właścicielami wież mieszkalno – obronnych na terenie Inflant były świeckie rody rycerskie pozostające w stosunku wasalnym względem lokalnego władcy feudalnego: biskupa lub zakonu krzyżackiego. Właścicielami Kydy był ród Tiesenhausen, jedna z najpotężniejszych rodzin rozsianych na terenie ówczesnej Estonii. Pierwsze wzmianki na temat posiadłości pochodzą z drugiej połowy XIV wieku i być może już wtedy powstała jakaś forma drewnianych jeszcze obwarowań. Murowana wieża pochodzi z pierwszej ćwierci XVI stulecia. W XVI wieku w trakcie najazdu wojsk Iwana Groźnego została uszkodzona i prawdopodobnie opuszczona. W formie ruiny szczęśliwie przetrwała do XX wieku, kiedy podjęto się jej naprawy.
Architektura
Wieża zbudowana została na planie nieregularnego owalu, zwężającego się ku górze wraz z coraz cieńszymi murami. Otrzymała cztery kondygnacje z których dwie najniższe przykryto sklepieniem, a dwie górne płaskim stropem. Wbrew średniowiecznym zwyczajom parter prawdopodobnie stanowił reprezentacyjne pomieszczenie a nie komorę gospodarczą, natomiast pierwsze piętro było poziomem mieszkalnym. Pozostałe dwa piętra pełniły funkcje obronne, przy czym niższe z nich wyposażone było w obecnie zrekonstruowany, drewniany ganek obronny. Z racji braku piwnicy mogły też służyć jako podręczne magazyny. Piętra dostępne były za pomocą lekko zakręcającej klatki schodowej osadzonej w grubości muru. Większość okien było jedynie niewielkimi szczelinami, jedynie pierwsze piętro oświetlały nieco większe otwory czworoboczne. Nie jest znany rozkład drewnianych zabudowań pomocniczych w otoczeniu wieży i hipotetycznych dodatkowych, zewnętrznych umocnień.
Stan obecny
Dziś wieża w Kiiu jest jedną z dwóch (obok Vao) w całości zachowanych wież obronno – mieszkalnych na terenie Estonii. Wraz z rekonstrukcją drewnianego ganku przywrócono jej oryginalny, późnośredniowieczny wygląd. Obecnie wewnątrz znajduje się restauracja.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T, Miasta, zamki i klasztory, Inflanty, Warszawa 2010.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.