Historia
Kaplica Matki Bożej w Veveří prawdopodobnie powstała w drugiej połowie XII lub w pierwszej połowie XIII wieku. Pierwsza pisemna wzmianka o niej pochodzi z 1240 roku z dokumentu, którym król Wacław II potwierdza posiadłości klasztoru Tišnov. Podany tam został niejaki Jacobus de Eychhorn, Jakub z Veveří, który prawdopodobnie był kapłanem w kaplicy. Jeszcze wcześniejsza wzmianka o Veveří z 1213 roku dotyczyła dworu, który funkcjonował przy kaplicy. W późniejszym okresie średniowiecza pełniła ona funkcje parafialne dla położonego obok zamku i ludności jego podzamcza oraz pobliskiej wsi, która jednak zanikła w okresie wojen husyckich.
W czasie wojny trzydziestoletniej kaplica została poważnie uszkodzona. W 1645 roku, w trakcie oblężenia zamku przez wojska szwedzkie zniszczeniu uległa między innymi wieża kościelna. W XVIII wieku przy kaplicy powstała pustelnia, wyburzona w 1797 roku. Na początku XIX wieku rozważano także rozebranie świątyni, na szczęście jednak wkrótce przeszła gruntowną renowację. Po raz ostatni została uszkodzona pod koniec II wojny światowej z powodu ostrzału moździerzowego i użytkowania jej jako stajni. Po zakończeniu działań militarnych została odbudowana.
Architektura
W swej pierwotnej formie kaplica składała się z salowego, prostokątnego w planie korpusu oraz półkolistej apsydy po stronie wschodniej. Po stronie zachodniej nawy funkcjonowała empora, wstawiona zapewne dla feudałów z pobliskiego dworu i późniejszego zamku. W późniejszym okresie średniowiecza kaplica została powiększona po stronie południowej, gdzie dostawiono drugą nawę oraz zakrystię. W południową ścianę włożono romański portal z dwoma lwami kłaniającymi się przed równoramiennym krzyżem, który najpewniej pierwotnie znajdował się w innej części kościoła, być może w starszej, wyburzonej ścianie południowej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Strona internetowa nasefarnosti.cz, Průvodce kaplí.
Strona internetowa obecveverskabityska.cz, Kaple Matky Boží.
Strona internetowa wikipedia.org, Kaple Matky Boží na Veveří.