Historia
Kościół św. Piotra prawdopodobnie zbudowany został pod koniec XIII stulecia lub na początku XIV wieku, choć w przekazach pisanych po raz pierwszy odnotowany został dopiero w 1367 roku. Pierwotnie funkcjonował jako świątynia parafialna na obszarze podmiejskiej osady Doubrava (niem. Dobraken), zniszczonej w trakcie wojen husyckich z pierwszej połowy XV wieku i w 1542 roku opisanej jako zanikła. Odtąd też został zdegradowany do rangi filii.
Pierwsze nowożytne przekształcenia kościoła mogły zostać przeprowadzone w XVI wieku, kiedy to naprawiano więźbę dachową budynku. W 1614 roku założono renesansowy strop nad nawą, natomiast w XVIII wieku mogła zostać przekształcona część okien i dobudowana wieżyczka na kalenicy. Kolejne prace remontowo – budowlane miały miejsce w 1813 i 1867 roku oraz na początku XX wieku. Ze względu na zły stan budowli w połowie XX wieku, w latach 60-tych przeprowadzono remont, w czasie którego odkryte zostały średniowieczne polichromie.
Architektura
Kościół zbudowany został po północnej stronie lokacyjnego miasta Stříbro, poza obwodem jego miejskich murów obronnych, na terenie osady Doubrava i przy szlaku wiodącym w stronę opactwa cysterskiego w Plasach. Uzyskał układ typowy dla wiejskich budowli sakralnych z okresu wczesnego gotyku, składał się bowiem z krótkiej nawy na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 8,3 x 7,1 metra oraz węższego prezbiterium, również na rzucie zbliżonym do kwadratu, wielkości 6,4 x 4,5 metra. Obie części kościoła wzniesiono z kamienia łamanego i ciosów wzmacniających narożniki. Pierwotnie zapewne przykryte były osobnymi dachami dwuspadowymi, opartymi na trójkątnych szczytach. Prezbiterium wyróżniono po wschodniej stronie dwoma masywnymi, skierowanymi pod skosem przyporami, wybudowanymi ze względu na chęć umieszczenia we wnętrzu sklepienia.
Otwory okienne i wejściowe kościoła początkowo miały zamknięcia ostrołuczne. W większości okna były niewielkich rozmiarów, z obustronnymi rozglifieniami. Nietypowo większą szerokością wyróżniono, być może wtórnie, południowe okno prezbiterium, a nie wschodnie, jak najczęściej praktykowano, w które wstawiony został dwudzielny maswerk z motywami trójliści, w tym jednym wpisanym w figurę sferyczną. W nawie okna przebito nie tylko o d południa, ale i jedno umieszczono w ścianie północnej. Co nieczęste okno znalazło się również w północnej ścianie prezbiterium, zapewne ze względu na brak sąsiedniej zakrystii. Główny portal wejściowy z profilowanym obramieniem osadzony został pośrodku ściany zachodniej. Nieco prostszy portal z fazowanym ościeżem umieszczono w zachodniej części ściany południowej.
Wnętrze nawy pierwotnie przykrywał płaski drewniany strop lub otwarta więźba dachowa. Prezbiterium oddzielono sfazowaną arkadą tęczy o wysokości 4,6 metra i 3,5 metra szerokości. Przykryte zostało jednoprzęsłowym sklepieniem krzyżowo – żebrowym, przy czym jego żebra o przekroju klinowym opuszczono na małe stożkowate wsporniki i spięto okrągłym zwornikiem. W północnej ścianie prezbiterium utworzono wnękę-półkę ścienną z profilowanym obramieniem obejmującym płaskorzeźbione przedstawienie ryby. Wewnętrzne elewacje, zarówno prezbiterium jak i nawy, w średniowieczu pokryte były barwnymi malowidłami.
Stan obecny
Kościół jest cennym zabytkiem architektury wczesnogotyckiej, pomimo że został częściowo przekształcony w okresie nowożytnym. Najbardziej rzucające się w oczy zmiany dotyczą zadaszenia wraz z wieżyczką na kalenicy, szachulcowego szczytu prezbiterium oraz przekształconych okien w południowej i zachodniej ścianie nawy. Oryginalne są pozostałe otwory okienne, a także dwa portale wejściowe. Ponadto we wnętrzu zachowało się sklepienie prezbiterium, arkada tęczy oraz fragmenty średniowiecznych polichromii w prezbiterium.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kamper J., Wirth Z., Soupis památek historických a uměleckých v Království českém, ročník 30, politický okres stříbrský, Praha 1908.
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. III, Praha 1980.