Historia
Kościół św. Gawła wybudowany został w latach 60-tych lub 70-tych XIV wieku, przez rožmberski warsztat budowlany, choć osada Střezimíř do Rožmberków nigdy nie należała. Prawdopodobnie wzniesiono go na miejscu starszej świątyni, wzmiankowanej w 1352 roku jako farna. Na początku XVII w prezbiterium założono nowe sklepienie, natomiast w 1908 roku budowlę poddano renowacji.
Architektura
Gotycki kościół składał się z prostokątnej w planie nawy, węższego i niższego prezbiterium, wzniesionego także na rzucie prostokąta, oraz przystawionej do jego północnej ściany czworobocznej zakrystii. Spośród wszystkich tych elementów jedynie prezbiterium opięte zostało od zewnątrz uskokowymi przyporami: dwoma ukośnymi w narożnikach wschodnich i dwoma położonymi prostopadle do elewacji w połowie ściany wschodniej i południowej.
Oświetlenie nawy kościoła zapewniały dwa obustronnie szeroko rozglifione okna w ścianie południowej. Pierwotnie były one wypełnione dwudzielnymi maswerkami i ostrołucznie zamknięte. Podobne otwory umieszczono w prezbiterium, jeden od południa i dwa od wschodu, pomiędzy przyporami. Do zakrystii słoneczne światło padało nieco mniejszym oknem wschodnim, zwieńczonym ostrołukiem z trójlistnym wypełnieniem. Wejście umieszczono od strony wsi, a więc w ścianie północnej nawy, gdzie osadzono ostrołuczny, profilowany portal.
Wewnątrz nawę od prezbiterium oddzielono ostrołuczną, profilowaną arkadą tęczy. W prezbiterium założono dwuprzęsłowe sklepienie krzyżowe z żebrami o klinowym przekroju, osadzonymi na wspornikach o kształtach masek (męskie głowy z wąsami i brodami, niektóre zniekształcone grymasami). W ścianę północną wstawiono czworoboczne pastoforium z profilowanym ościeżem, którego drzwiczki zwieńczono płaskorzeźbionym trójliściem wpisanym w półokrąg i powyżej nietypowymi kolistymi i obłymi zdobieniami. Po przeciwnej stronie w ścianie osadzono dwudzielne sedilia, którego obydwa siedziska zwieńczono trójliśćmi rozdzielonymi wspornikiem.
Stan obecny
Zachowany do dziś gotycki kościół został częściowo przekształcony w późniejszych stuleciach. Od północy do nawy dostawiono podłużny aneks, a zakrystię podwyższono do formy wieży. Wewnatrz prezbiterium zachowały się oryginalne sedilia i pastoforium, ale sklepienie zostało wymienione na renesansowe, przy zachowaniu gotyckich konsol o formie masek i wyprowadzeń żeber. Okna nadal posiadają gotyckie formy, ale znajdujące się w nich niegdyś maswerki albo przepadły (np. dwa okna wschodzie), albo zostały uszkodzone (brak środkowych lasek w oknach południowych).
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Podlaha A., Šittler E., Soupis památek historických a uměleckých v Království Českém. Politický okres sedlčanský, Praha 1898.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. III, Praha 1980.