Historia
Kościół św. Piotra i Pawła wzniesiono w latach 40-tych XIII wieku. Do początku XIV wieku służył on za świątynię parafialną osady Planá. W okresie tym wnętrze jego prezbiterium pokryte zostało ściennymi polichromiami. Być może w pierwszej połowie XV wieku (lub wcześniej) dobudowana została zakrystia.
W 1647 roku kościół spłonął wraz z całym przedmieściem podczas wypadu wojsk szwedzkich. Naprawy przeprowadzono w 1675 roku. Na początku XVIII wieku przebito nowe okna w nawie i prezbiterium oraz wejście od strony zachodniej. W 1787 roku świątynię zamknięto z mocy dekretu cesarza Józefa II, a w 1799 roku zburzona miała zostać wieża kościelna. Kolejne przekształcenia miały miejsce w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to usunięto średniowieczną zakrystię i sklepienie prezbiterium, a budynek został przekształcony w stodołę. W 1936 roku kościół kupił Josef Sinika, który rozpoczął przeprowadzanie napraw. Ostatnie renowacje miały miejsce w latach 90-tych XX wieku.
Architektura
Kościół powstał jako orientowana względem stron świata, jednonawowa budowla z węższym czworobocznym prezbiterium po stronie wschodniej. Być może nad nawą i prezbiterium pierwotnie znajdowała się wieża, o czym świadczyłyby grubsze tam ściany (1,5 metra). Od strony północnej przy prezbiterium oryginalnie znajdowała się zakrystia. W średniowieczu wejście do kościoła znajdowało się w południowej ścianie nawy, gdzie umieszczono zdobiony pofalowanym wzorem, romański portal o półokrągłej archiwolcie osadzonej na profilowanych impostach. Poddasze było dostępne z wnętrza przez otwór we wschodniej ścianie nawy. Prezbiterium pierwotnie wieńczyło sklepienie krzyżowe, a od XIV wieku jego ściany pokrywały ścienne polichromie (zachowane do dziś). Nawa prawdopodobnie oryginalnie posiadała płaski, drewniany strop.
Stan obecny
Kościół posiada do dziś średniowieczne mury obwodowe nawy i prezbiterium, nie zachowała się natomiast zakrystia i wieża (istnienie tej ostatniej nie jest pewne). Dzięki remontom przeprowadzonym pod koniec XX wieku naprawiony został strop nawy, odbudowo zniszczone sklepienie w prezbiterium, oraz odnowiono elewacje zewnętrzne. Najcenniejszym detalem architektonicznym kościoła pozostaje romański portal południowy, w murze północnym i południowym zachowało się też kilka oryginalnych okien.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. III, Praha 1980.
Strona internetowa pamatkovykatalog.cz, kostel sv. Petra a Pavla, Planá.