Historia
Pierwsza pisemna wzmianka o wsi Petrovice zapisana została w przekazach historycznych w 1319 roku, natomiast sam kościół odnotowano w 1363 lub 1369 roku. Zbudowany został on około połowy XIII wieku, przy czym prezbiterium podsklepiono po pewnej przerwie, przypuszczalnie około 1270 roku. Następnie w XIV stuleciu, zapewne ze względu na powiększenie liczby miejscowej ludności, przebudowie i powiększeniu poddano nawę. W pierwszej połowie XVIII wieku do kościoła dobudowano nowożytny przedsionek, przebudowano zakrystię i zmodernizowano część okien zgodnie z barokową modą. W XIX stuleciu wyremontowano i częściowo przekształcono w stylistyce neogotyckiej wieżę.
Architektura
Kościół zbudowano na pozostałościach wałów grodu, na skraju krawędzi zbocza, opadającego po stronie południowej i zachodniej ku dolinie strumienia Kelepskiego. Już w średniowieczu kościół otoczony był kamiennym murem cmentarnym z gotycką furtką po stronie północno – zachodniej. Pierwotnie składał się z krótkiej nawy długości 8,9 metra, po której wschodniej stronie znajdowało się prezbiterium na rzucie kwadratu o bokach długości 8,5 metra, a po zachodniej stronie czworoboczna wieża o wymiarach 8 x 8 metrów i murach grubości 1,7 metra. Ta ostatnia początkowo mieściła się na osi, ale po powiększeniu w XIV wieku nawy po stronie północnej, całe założenie utraciło symetrię. Powiększona nawa osiągnęła 10,7 metra szerokości.
Kościół łączył cechy stylu romańskiego i wczesnego gotyku. Jego mury nie były opięte przyporami, posiadał bowiem masywne, grube jak na budowlę sakralną mury. Ostrołuczne zamknięcie uzyskał południowy portal wejściowy do nawy, profilowany wałkiem i wklęską. Po powiększeniu nawy w XIV wieku, zapewne celem usprawnienia komunikacji z zabudowaniami wsi, w jej ścianę północną wstawiono portal wejściowy o formie dwuramiennej. Kolejny portal dwuramienny umieszczony został w północnej ścianie wieży. Pierwotne okna kościoła mogły być niewielkich rozmiarów, półkoliście zamknięte i obustronnie rozglifione. W późniejszym okresie średniowiecza w południową ścianę nawy wstawiono duże ostrołuczne okno, wypełnione maswerkiem z dwoma motywami trójliścia i pięcioliściem wpisanym w okrąg. W wieży na dwóch najwyższych kondygnacjach znajdowały się romanizujące dwudzielne przeźrocza.
We wnętrzu kościoła nawę od prezbiterium oddzielono ostrołucznym, pozbawionym profilowania łukiem tęczy z gzymsami impostowymi. Jego wewnętrzną powierzchnię udekorowano malowanymi kwadrami z sześcioramiennymi gwiazdami oraz motywami zoomorficznymi i antropomorficznymi. Kolejne malowidła zapewne zdobiły elewacje prezbiterium. Wtórnie założone w prezbiterium sklepienie uzyskało formę krzyżową, z prosto żłobionymi żebrami złączonymi ośmiobocznym zwornikiem i osadzonymi w narożnikach na drobnych konsolach. We wnętrzu zakrystii założono sklepienie kolebkowe, w przyziemiu wieży sklepienie krzyżowe bez żeber, natomiast nawa zapewne kryta była płaskim drewnianym stropem.
Stan obecny
Kościół zachował do czasów współczesnych układ przestrzenny z XIII/XIV wieku, powiększony o nowożytną kruchtę północną. Większość otworów okiennych została przekształcona w okresie baroku, ale zachowało się kilka gotyckich portali oraz fragment pierwotnego okna wschodniego w prezbiterium. Obok kościoła zobaczyć też można wyjęty maswerk z częścią obramienia ostrołucznego okna gotyckiego. We wnętrzu widoczna jest oryginalna arkada tęczy i sklepienie prezbiterium. Zwieńczenie wieży oraz dwudzielne przeźrocza na najwyższej kondygnacji to efekt neogotyckich prac z XIX stulecia.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Horníčková K., Janálová Ž., Koubová T., Moserová K., Nevařilová Z., Kostely menších sídel v jižních a jihozápadních Čechách, České Budějovice 2024.
Hostaš K., Vaněk F., Soupis památek historických a uměleckých v politickém okresu sušickém, Praha 1900.
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. III, Praha 1980.