Historia
Zamek został założony w bezpośrednim sąsiedztwie granicy majątku i zamku Vildštejn. Góra Oheb, po której zamek otrzymał swoją nazwę, miała ogromne znaczenie dla właścicieli Vildštejna, ponieważ zamykała od południa około 650-metrowej długości cypel, po którego północnej stronie stał Vildštejn. Oheb opadał również stromymi zboczami w dolinę rzeki Chrudimki, którą można było kontrolować z Vildštejna. Właścicielem góry Oheb był opat klasztoru vilémovskiego, który w 1315 roku sprzedał ją za 350 kop groszy właścicielowi Vildštejna, Hrabišovi z Paběnic, przy czym wyraźnie stwierdził, że ani Hrabiš, ani jego synowie i następcy nie będą na niej budować żadnych obwarowań. Najwyraźniej opat obawiał się utraty kontroli nad pobliskimi klasztornymi ziemiami. Warunek ten został spełniony, ponieważ w 1348 roku synowie Hrabiša zwrócili górę Oheb klasztorowi.
Zamek Oheb został zbudowany pod koniec XIV wieku, w okresie niepokojów i walk wewnętrznych podczas panowania Wacława IV. W 1404 roku pisał się z niego Ješík z Popovce, łupiący okoliczne królewskie i biskupie posiadłości. Po śmierci Ješíka w 1408 roku zamek przeszedł w posiadanie króla Wacława IV, choć ten jeszcze w tym samym roku oddał go wraz z Vildštejnem w zastaw mistrzowi mincerskiemu z Kutnej Hory, Petrovi Zmrzlíkovi ze Svojšína oraz mieszczaninowi praskiemu Mikulášowi Bohatému. Gdy Mikuláš zmarł, obie warownie przejął Petr Zmrzlík, który posiadał je do swej śmierci w wyniku zarazy w 1421 roku.
Niewiele wiadomo o historii zamku w okresie wojen husyckich. Prawdopodobnie był wówczas własnością Hynka Krušiny z pobliskiego Lichtenburka. Po zakończeniu wojen, w 1436 roku cesarz Zygmunt oddał Oheb w zastaw Janowi Hertvíkowi z Rušinova, a Vildštejn Jiříkovi z Dubé na Visemburku. W 1455 roku nowym właścicielem został Burian Trčka z Lípy. Był on jednym z wiernych sojuszników króla Jerzego z Podiebradów, wspierającym go militarnie i wykonującym w jego imieniu liczne podróże dyplomatyczne. Po jego śmierci w 1468 roku Oheb odziedziczył jego brat Mikuláš. W latach 1468-1469 zamek został zniszczony przez najazd Węgrów i dlatego musiał zostać naprawiony i rozbudowany na przełomie lat 60 i 70-tych XV wieku. Po 1490 roku znaczenie zamku zmalało, ponieważ Mikuláš Trčka połączył go z majątkiem Lichnice. W 1533 roku, kiedy rodzinne dobra zostały podzielone między spadkobierców Mikuláša, Oheb opisano już jako opuszczony.
Architektura
Zamek usytuowano na cyplu skalistego grzbietu, który opadał na południowym zachodzie prawie prostopadłymi ścianami do doliny rzeki Chrudimki. Na północno-wschodniej i północno-zachodniej stronie zbocza wzgórza były znacznie łagodniejsze, ale zapewniały również wystarczającą ochronę. Od wschodu znajdowała się droga prowadząca do dużej, czworobocznej wieży bramnej ze sklepionym przejazdem, przypominającej wieżę wjazdową zamku Lichtenburk. Od południa wychodził od niej mur obronny o grubości prawie 3 metrów, zbudowany na skraju skalnego grzbietu, pierwotnie pełniącego rolę fosy, z której materiału wydobytego podczas budowy wzniesiono jeszcze wał. Głównym budynkiem pierwotnego zamku była duża czworoboczna budowla, oparta na wysokiej skalistej podstawie i przystawiona do frontowej ściany zamku.
Rozbudowa zamku z drugiej połowy XV wieku doprowadziła do wzniesienia na miejscu dawnego wału nowego muru obronnego, około 14-18 metrów przed głównymi obwarowaniami. Miał on aż 3-6 metrów grubości i rozciągał się wklęsłym łukiem od południowej krawędzi skalnego urwiska nad rzeką, gdzie wzniesiono nieregularną, dostosowaną do formy terenu basztę (dostępną jedynie po wąskim skalnym mostku), do bramy po stronie wschodniej. Wygięcie obwarowań bardzo dobrze spełniało rolę flankującą w stosunku do wjazdu, można z niego było bowiem razić potencjalnych napastników ogniem krzyżowym. Mniej więcej pośrodku dodano jeszcze półokrągłą, otwartą od wewnątrz basztę, przystosowaną do użycia małokalibrowej broni palnej. Zewnętrzną bramę umieszczono w narożnym, czworobocznym budynku bramnym, który flankowała usytuowana zaraz obok, podłużna, podkowiasta baszta. W jej wnętrzu mieściło się prostokątne w planie pomieszczenie z dwoma otworami strzelczymi od frontu, a w budynku bramnym obok przejazdu mała komora dla wartowników. Mur obronny przy bramie zakręcał, osłaniając zamek od wschodu i po kolejnym zakręcie zapewniał obronę również od północy.
Na skraju zachodniej skarpy mur obronny dochodził do przypominającego wieżę czworobocznego budynku, wzniesionego podobnie jak starsza wieża, na szczycie skalnego bloku. Jego boki miały około 12 metrów długości. Pomiędzy starszym budynkiem a czworoboczną wieżą znajdował się sztucznie przedłużony, wykuty w skale korytarz o szerokości około 8 metrów. Na południowym zachodzie wychodził on nad urwisko oraz prowadził do podłużnej budowli, składającej się z trzech ścian i przystawionej czwartą stroną do skały. Po przeciwnej stronie korytarz wychodził na starą wieżę bramną i mniejsze budynki gospodarcze po stronie północnej, po których zachowały się sklepione kolebkowo piwnice. Pośrodku niewielkiego dziedzińca znajdował się okrągły zbiornik na wodę deszczową.
Stan obecny
Zamek zachował się do dnia dzisiejszego w postaci trwałej ruiny, usytuowanej na monumentalnej skalnej formacji, górującej nad sztucznym zbiornikiem wodnym. Pośród gęsto porośniętego lasem terenu dojrzeć można dwie baszty z drugiej połowy XV wieku, ruiny zewnętrznego zespołu bramnego i murów obronnych oraz pozostałości budynków mieszkalnych i gospodarczych w wewnętrznej części zamku. Wstęp na ich teren jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Východní Čechy, t. VI, red. Z.Fiala, Praha 1989.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.