Obděnice – kościół Wniebowzięcia NMP

Historia

   Romański kościół we wsi Obděnice zbudowany został w drugiej połowie XII wieku. Około przełomu XIV i XV wieku przebudowano jego prezbiterium zgodnie z panującą wówczas stylistyką gotycką. Nowożytne przekształcenia zapoczątkowano wraz z założeniem sklepienia w prezbiterium w 1603 roku, ufundowanego przez Jakuba Krčín z Jelčan. W latach 1891 – 1893 całość budowli poddano renowacji, a zarazem kolejnej przebudowie.

Architektura

   Kościół pierwotnie składał się z pojedynczej nawy na planie prostokąta, od wschodu prawdopodobnie zamkniętej półkolistą apsydą, a po stronie zachodniej sąsiadującej z umieszczoną na osi czworoboczną, dwupiętrową wieżę. Nawę oświetlały wówczas od północy i południa wąskie okna, obustronnie rozglifione, zamknięte półkoliście. Elewacje wieży przebito otworami szczelinowymi oraz na najwyższej kondygnacji dwudzielnymi przeźroczami. Ich półkoliście zamknięte otwory rozdzielono kolumienkami z kapitelami zdobionymi pąkami.
   Wewnątrz nawy romańskiego kościoła, w jej zachodniej części umieszczona została empora. Wypełniła ona całą szerokość korpusu, a podparta została czworobocznym filarem, pozbawionym cokołu i głowicy, z impostem na którym osadzono dwie półkoliste arkady. Wejście na emporę możliwe było z piętra wieży, a ta przypuszczalnie połączona była gankiem lub kładką z pobliskimi zabudowaniami rycerskiego dworu.
   W okresie gotyku romańską apsydę zastąpiono nowym prezbiterium, nieco węższym i niższym od nawy, na wschodzie zamkniętym trzema ścianami. Elewacje prezbiterium nie zostały wzmocnione przyporami, przebito je natomiast aż pięcioma ostrołucznymi, obustronnie rozglifionymi, symetrycznie rozmieszczonymi oknami.

Stan obecny

   Romańskie mury nawy i wieży, a także gotyckie prezbiterium które zastąpiło apsydę zachowały się w dobrym stanie, włącznie z nie przekształconymi oknami i przeźroczami wieży (kapitele i kolumienki zostały odnowione). Niestety średniowieczny wygląd kościoła zniweczono XIX-wiecznymi przybudówkami po południowej stronie nawy oraz nadbudową wieży która uzyskała neogotyckie trzecie piętro i iglicę. Przekształcone zostały też gzymsy kapnikowe, a wewnątrz prezbiterium założono XVII-wieczne sklepienie. W nawie zachowała się romańska empora.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Podlaha A., Šittler E., Soupis památek historických a uměleckých v Království Českém. Politický okres sedlčanský,  Praha 1898.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. II, Praha 1978.