Historia
Kościół św. Prokopa w Nadslaviu zbudowany został przed 1341 rokiem z fundacji ówczesnego właściciela wsi Zdeňka Straníka ze Střevača i Nadslavia. Pierwsza pośrednia wzmianka o nim pojawiła się w 1361 roku, kiedy to wspomniany został miejscowy pleban. W XVII i XVIII wieku w kościele wymieniano większość wyposażenia na nowożytne, zaś w XIX wieku przeprowadzono renowację w trakcie której zamurowano pierwotny portal wejściowy i usunięto trzy z sześciu późnogotyckich płyt nagrobnych pochowanych w kościele możnych.
Architektura
Kościół powstał jako nieduża, wiejska budowla sakralna, składająca się z prostokątnej w planie nawy, węższego prezbiterium na wschodzie i zakrystii po jego północnej stronie. O ile prezbiterium otrzymało formę charakterystyczną już dla dojrzałego gotyku, posiadając wieloboczne zamknięcie i osadzone pomiędzy przyporami duże ostrołuczne okna wypełnione maswerkami oraz pierwotnie witrażami (przedstawiającymi sześciu apostołów i herby panów z Kopidlna), to nawa, a zwłaszcza jej małe i wąskie, rozglifione okno w zachodniej części ściany południowej, przejawiało jeszcze cechy wczesnogotyckie.
Wewnątrz prezbiterium zwieńczono sklepieniem sześciodzielnym, spiętym dużym okrągłym zwornikiem, z żebrami osadzonymi na ostrosłupowych konsolach. W zakrystii, do której poprowadzono ostrołuczny, profilowany portal, założono sklepienie kolebkowe, natomiast nawa przykryta została płaskim, drewnianym stropem. Nawę od części kapłańskiej oddzielono ostrołuczną arkadą tęczy z obustronnie zagiętymi gzymsami.
Stan obecny
Kościół zachował się do dnia dzisiejszego bez żadnych większych nowożytnych modyfikacji. Główne zmiany od strony zewnętrznej ograniczyły się do umieszczenia barokowej wieżyczki na kalenicy oraz zamurowania pierwotnego portalu wejściowego, a jednocześnie przepruciu nowego w fasadzie zachodniej. Kościół słynny jest przede wszystkim z 11 witraży, które pierwotnie wypełniały dwa okna w prezbiterium, a które obecnie znajdują się w Muzeum Regionalnym w Jičínie. Należą one do nielicznych zachowanych szklanych elementów architektonicznych pochodzących z XIV wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. II, Praha 1978.