Historia
Kościół św. Piotra wzniesiony został na Žateckim Przedmieściu miasta Louny, prawdopodobnie w XIII wieku, jako budowla późnoromańska. W drugiej połowie XIV wieku został przebudowany w stylistyce gotyckiej i powiększony o prezbiterium, a w drugiej połowie XV stulecia ponownie przekształcony, tym razem w stylistyce późnogotyckiej. W 1462 roku miało zostać założone sklepienie i nowa więźba dachowa w prezbiterium. W XIX stuleciu kościół podupadł, aż ostatecznie został zamknięty w ramach reform józefińskich. W latach 70-tych XIX wieku Josef Mocker przeprowadził jego renowację połączoną z regotyzacją. Ostatnie większe prace remontowe miały miejsce w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
Architektura
Kościół usytuowano na zachód od bramy Žateckiej, na nieobwarowanym przedmieściu, w bliskiej odległości od zakola rzeki Ohrzy. U schyłku średniowiecza składał się ze starszego, prostokątnego w planie, jednonawowego korpusu o wymiarach wnętrza 11,6 x 7,5 metra, oraz młodszego, węższego prezbiterium, na wschodzie zakończonego wielobokiem (pięć ścian ośmioboku). Po jego północnej stronie pierwotnie znajdowała się zakrystia.
Prezbiterium wzmocnione zostało od zewnątrz przyporami, natomiast elewacje nawy pozostawiono gładkie, przedzielone jedynie ostrołucznymi (od czasu gotyku) oknami wypełnionymi późnogotyckimi maswerkami. Dość nietypowo w ścianie południowej umieszczono tylko jedno duże, trójdzielne okno, a w ścianie północnej aż trzy, ale mniejsze i wysoko przeprute. Od zachodu mur nawy przebito okulusem, natomiast prezbiterium oświetlało pięć smukłych okien dwudzielnych. Wejście do kościoła prowadziło od północy i południa oraz portalem zachodnim, najbardziej okazałym. Uzyskał on profilowane ościeża osadzone na uskokowych cokołach, archiwoltę zamkniętą łukiem w ośli grzbiet, zdobioną żabkami i kwiatonem, a także flankowaną dwoma płaskorzeźbionymi sterczynami. Sterczyny te osadzono na dwóch twarzowych konsolach.
Wnętrze nawy pierwotnie przykrywał drewniany strop belkowy. Prezbiterium przykryto w przęśle zachodnim sklepieniem gwiaździstym, czteroramiennym, a nad wschodnim wielobocznym zamknięciem sklepieniem sześciodzielnym. Żebra spięto zwornikami z herbem miasta Louny oraz z kluczem św. Piotra, a poniżej opuszczono na obłe służki, poprowadzone aż do posadzki, wyposażone w kielichowate głowice na wysokości okiennych parapetów. Nawę od prezbiterium oddzielono ostrołuczną, profilowaną arkadą tęczy o rozpiętości 4,2 metra, osadzoną na sfazowanym cokole. Po bokach jej archiwolty umieszczono dwa wsporniki wyrzeźbione na kształt ludzkich twarzy (męskiej i żeńskiej).
Stan obecny
Kościół w przeważającej części posiada dziś formę późnogotycką. Nie zachowała się zakrystia przy prezbiterium, natomiast wieżyczka przy nawie jest późniejszym dodatkiem. Więźba dachowa i strop w nawie są nowożytne, odnowiona została część detali architektonicznych. Obecnie budowla pełni funkcję lapidarium z kolekcją rzeźb, płyt nagrobnych i innych kamiennych elementów.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Matějka B., Soupis památek historických a uměleckých v Království českém, ročník 2. Politický okres lounský, Praha 1897.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. II, Praha 1978.