Loučky – zamek

Historia

   Zamek prawdopodobnie został zbudowany około połowy XIII wieku przez ród panów z Deblína, jako centrum administracyjne i obronne ich majątku. W 1278 roku z Loučky pisał się jeden z członków tej rodziny, niejaki Hartleb, kasztelan na zamku Bítov. Prawdopodobnie po nim zamek odziedziczył w 1292 roku Vítek z Loučky, pojawiający się jako właściciel zamku jeszcze w 1322 roku. Zapewne zmarł on bezdzietnie, gdyż w 1353 warownię posiadał Hroch z Kunštátu, a następnie jego dziedzice. Kolejna wzmianka z 1366 roku wspomina ówczesnego burgrabiego Dětřicha z Chvališova, a w 1390 właścicielami byli Vilém, Smil i Čeněk z Kunštátu i Loučky. Następnie źródła pisane przez ponad sto lat milczą o zamku, aż do 1497 roku, kiedy to był już uznawany za opuszczony. Jego kres najprawdopodobniej może być związany z okresem wojen czesko-węgierskich z drugiej połowy XV wieku.

Architektura

   Zamek składał się z trzech części: umieszczonego w najwyższym punkcie skalistego wzniesienia zamku górnego o wąskim dziedzińcu rozszerzającym się po stronie wschodniej, otaczającego go od północy i wschodu, usytuowanego niżej zamku średniego oraz rozdzielonego 25 metrowej szerokości i 4-5 metrowej głębokości fosą podzamcza po stronie wschodniej. Strome skarpy zabezpieczały całe założenie od strony południowej i częściowo zachodniej.
   Droga wjazdowa na podzamcze o wymiarach 52×36 metrów biegła od strony północno – wschodniej, międzymurzem otaczała podzamcze od południa, gdzie zakręcała, przechodziła przez czworoboczną wieżę bramną i osiągała gospodarczy dziedziniec. Dodatkowym zabezpieczeniem drogi wjazdowej była czworoboczna wieża usytuowana w linii kurtyny wschodniej murów podzamcza. Być może we wcześniejszym etapie funkcjonowania podzamcza była ona wieżą bramną, a skrócona droga dojazdowa prowadziła ze wschodu, przez przekop i bramę prosto na dziedziniec. Od strony północnej i wschodniej podzamcze a także częściowo zamek średni chroniły zewnętrzne obwarowania, prawdopodobnie przystosowane w późnogotyckim okresie do obrony ogniowej.
   Po przekroczeniu po drewnianym moście wspomnianej już szerokiej fosy oraz masywnego muru tarczowego, osiągało się dziedziniec zamku średniego. O ile mury zamku średniego osiągały około 2 metry grubości to wschodni mur tarczowy miał aż 5 metrów szerokości. Główną zabudową zamku średniego był podłużny dom przystawiony do wewnętrznej ściany północnego muru obronnego. Kolejne dwa budynki gospodarcze znajdowały się zapewne w narożniku południowo – wschodnim. Od strony północnej przystawiony został krotki odcinek muru parchamu, wzmocniony niewielką cylindryczną wieżą. Jego funkcją była zapewne ochrona usytuowanej tam studni.
   Zamek górny miał wymiary 54 x 27 metrów i nieregularny, rozszerzający się ku wschodowi obwód murów. W północno – wschodnim narożniku owego rozszerzenia znajdowała się cylindryczna wieża – bergfried o zewnętrznej średnicy 8,3 metra i wielkości wewnętrznej przestrzeni jedynie 2,1 metra. Górowała ona nad dziedzińcem położonego poniżej zamku średniego oraz drogą wjazdową do rdzenia zamku, która prowadziła pod murami północnej kurtyny do zachodniego narożnika zamku górnego, gdzie znajdowała się brama. Główny budynek mieszkalny zajmował południowo – wschodnią część zamku górnego, oddzieloną od części zachodniej dodatkowym, poprzecznym murem. Drugi dom stał obok wieży, po stronie północnej.
   Zamek prawdopodobnie powstawał w paru fazach, które są jednak dziś ciężko uchwytne. Zamek górny i średni z pewnością należą do najstarszego etapu funkcjonowania warowni, ale i podzamcze mogło w drewnianej formie rozwinąć się już w XIII wieku. Z pewnością na zamku przeprowadzono późnogotycką rozbudowę o czym świadczy mur tarczowy zamku średniego (jako ochrona przed rozwijającą się bronią ogniową), użycie otworów strzeleckich zamiast tradycyjnych murów obronnych z krenelażem oraz zabezpieczenie fosy między podzamczem a zamkiem średnim poprzecznymi murami.

Stan obecny

   Zamek zachował się w bardzo słabym stanie z niewielkimi jedynie fragmentami murów, gównie na podzamczu, fundamentami bergfriedu i czytelnymi obwarowaniami ziemnymi. Wstęp na jego teren jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.