Historia
Kościół w Lochach zbudowany został w trzeciej ćwierci XIV wieku, przy czym sklepienie jego prezbiterium najpewniej wstawione zostało po dłuższej przerwie w pracach. Jako że funkcjonowanie parafii w Lochach odnotowano już w 1352 roku, przypuszczalnie murowany kościół poprzedzony był świątynią drewnianą. W XVII stuleciu rozbudowano go o barokową wieżę, ale prawdopodobnie powstałą na miejscu starszej dzwonnicy, być może drewnianej, o której funkcjonowaniu wiadomo ze względu na istnienie dzwonu mistrza Jakuba Ptačka z Kutnej Hory, odlanego w 1532 roku. W XVIII stuleciu przeprowadzono naprawy dachu kościoła, natomiast w drugiej połowie XIX wieku budowlę odrestaurowano wymieniając poszycie dachowe i odnawiając łuk triumfalny.
Architektura
Kościół św. Bonifacego usytuowano po północnej stronie niewielkiej rzeki Klejnárki, w kierunku której miejsce budowy zwrócone było urwistą, skalistą skarpą. Powstał jako prosta i mała budowla wzniesiona z precyzyjnie obrobionych bloków piaskowca, składająca się z pojedynczej nawy na planie prostokąta i węższego prezbiterium, zamkniętego po stronie wschodniej trzema ścianami. Żadna część kościoła nie została opięta przyporami, pomimo założenia w prezbiterium sklepienia. Zapewne uznano, iż grube mury wystarczą do utrzymania zwieńczenia tak małej przestrzeni. Obie części kościoła przykryte zostały osobnymi dachami, z których, co ciekawe, dach nad prezbiterium pierwotnie był asymetryczny (znajdował się znacznie na południe od kalenicy nawy głównej). Oba pokrywał zapewne gont.
Wejście do kościoła, z oczywistych względów podyktowanych przez formę terenu, umieszczono w północnej ścianie nawy. Osadzono tam ostrołuczny portal o profilowanej górnej partii osadzonej na wysokim cokole. Oświetlenie nawy zapewniały trzy jednakowe, wąskie, lancetowate okna przebite w równych od siebie odstępach w murze południowym, z głębokimi rozglifieniami w środku i mniejszymi na zewnątrz, wypełnione w górnych partiach trójliściami. Jako że okna przesunięto nieco ku wschodowi, być może zachodnia część nawy była pierwotnie przeznaczona na emporę, choć musiałaby ona być wyjątkowo wąska. Dodatkowo od strony zachodniej przebito mały otwór szczelinowy bez ościeża i kolejne dwa w partii szczytowej tejże ściany.
Wewnątrz przykrytą płaskim stropem nawę od prezbiterium oddzielono ostrołuczną arkadą tęczy. Część kapłańska kościoła zwieńczona została sklepieniem sześciodzielnym, z żebrami spiętymi okrągłym zwornikiem i osadzonymi na piramidalnych wspornikach, z odchyleniami od idealnego geometrycznie położenia. Prezbiterium oświetlały trzy okna, umieszczone w ścianach: południowej, południowo – wschodniej i wschodniej. Otrzymały one bardzo podobny kształt do okien nawy, jedynie otwór południowy przebito o kilka centymetrów szerszy. W północnej ścianie prezbiterium utworzono bardzo prostą wnękę, wyrzeźbioną z jednego kawałka kamienia.
Stan obecny
Kościół św. Bonifacego choć obecnie zaniedbany, stanowi przykład bardzo dobrze zachowanej wiejskiej, niewielkiej budowli sakralnej. Zachował w całości mury obwodowe i praktycznie wszystkie detale architektoniczne za wyjątkiem odnowionej w XIX wieku arkady tęczy. Nie zachowała się także oryginalna więźba dachowa, a pierwotny układ przestrzenny przysłonięty został barokową wieżą.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kibic K., Sommer J., Stopy gotické střešní konstrukce kostela v Lochách, „Zprávy památkové péče”, sv. 61, č. 5, 2001.