Historia
Najstarsza wzmianka o miejscowości Lipovice pochodzi z 1386 roku, kiedy to była własnością miejscowego władyki Jana. Z początkiem XV wieku następowali po nim kolejni lokalni właściciele, którzy na początku XVI wieku mieli w Llipovicach utworzyć swój staw. W 1544 roku Lipovscy z Lipovic sprzedali swe dobra Divišowi Boubínskiemu z Újezda, przy czym w trakcie tej transakcji po raz pierwszy bezpośrednio wspomniana została lipovicka budowla obronno – mieszkalna. W kolejnych latach jej przebudowę przeprowadził syn Diviša o tym samym imieniu. W latach 1618 – 1620 wziął on udział w antyhabsburskim powstaniu, za co został skazany na utratę połowy majątku. Roszczenia jego brata Petra zostały odrzucone, a w 1623 roku komora królewska sprzedała niewielki zamek wraz z dworem i wsią Janowi Časolarowi z Dlouhej Vsi. Po jego śmierci w 1655 roku majątek odziedziczyła córka, Magdalena Benigna, po której właściciel jeszcze kilkukrotnie w XVII wieku się zmieniali, podczas gdy dalsi krewni dawnych posiadaczy Lipovic próbowali odzyskać swą własność. W 1672 roku Adam Václav Lipovský nabył co prawda Lipovice z zamkiem, dworem i browarem, lecz nie posiadał go długo i do końca stulecia budowla często zmieniała właścicieli. W okresie tym dawny zamek był już gruntownie przebudowany i służył jako spichlerz.
Architektura
Nieduży zamek wzniesiono na niewysokim wzgórzu na obrzeżach osady. W drugiej połowie XIV wieku składał się on z trójkondygnacyjnego budynku mieszkalnego na planie prostokąta, do którego po stronie północno – wschodniej przystawiona została narożnikiem czworoboczna wieża. Była ona dostępna na poziomie pierwszego piętra z budynku mieszkalnego poprzez ostrołukowy portal, natomiast do samego budynku wiódł masywny portal siodłowy, później przeniesiony do przyziemia wieży. Z południowym narożnikiem budynku oraz zachodnim narożem wieży stykał się mur obronny, wydzielający przy obu budowlach niewielki dziedziniec.
W okresie późnogotyckim, najpewniej pod koniec XV wieku, przebudowie i znacznemu powiększeniu uległ budynek mieszkalny. Jego przestrzeń użytkowa została rozciągnięta na dawny dziedziniec, przy czym mur obronny wykorzystano do wzniesienia ścian obwodowych powiększonego budynku. Jego piętro, które było główną kondygnacją mieszkalną i reprezentacyjną, zaopatrzono w okna z bocznymi, kamiennymi siedziskami w niszach oraz w latrynę. Przyziemie było wówczas dzielone ścianką na dwie izby, zapewne o przeznaczeniu gospodarczym. Budynek wieńczyły zapewne dwa dachy szczytowe, dwuspadowe, oddzielne dla części starszej i nowszej (późnogotyckiej).
Stan obecny
Zasadnicza bryła zamku zachowała się do dnia dzisiejszego, lecz została znacznie przebudowana w okresie renesansu, a zwłaszcza w trakcie barokowej modernizacji na spichlerz. Prace te doprowadziły do ujednolicenia budowli przykrytej wspólnym dachem, obniżenia dawnej wieży i dostawienia pomniejszych przybudówek. Zniszczeniu uległa też większość średniowiecznych detali architektonicznych poza paroma portalami i niszami okiennymi. Obecnie budowla prawdopodobnie ma prywatnego właściciela i wciąż wykorzystywana jest do celów gospodarczych.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Anderle J., Brych V., Chotěbor P., Durdík T., Fišera Z., Procházka Z., Rykl M., Slavík J., Svoboda L., Úlovec J., Encyklopedie českých tvrzí, t. 2, Praha 2000.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Čechy, t. V, red. Z.Fiala, Praha 1986.