Historia
Od końca XV wieku w Krnínie mieszkały dwie rodziny szlacheckie związane z możnymi Rožmberkami, które wzniosły około 1490 roku duże dwory o cechach obronnych. Dwór wschodni przebudowano na początku XVII wieku. Modernizacja dotknęła zwłaszcza budynek spichlerza, którego więźba dachowa została zbudowana z drewna wyciętego na przełomie 1604 i 1605 roku. W 1757 roku wieś przeszła w posiadanie klasztoru Zlatá Koruna, a następnie po 1785 roku do dóbr Schwarzenbergów.
Architektura
Dwór usytuowany został mniej więcej pośrodku wsi Krnín, po wschodniej stronie drugich zabudowań dworskich. Pierwotnie składał się z nieregularnego obwodu muru o kształcie zbliżonym do wydłużonego na linii północ – południe owalu. Północno – zachodnią część obwodu obronnego tworzył prostokątny, mocno wydłużony dom mieszkalny. W jego przyziemiu umieszczono kilka pomieszczeń z dwoma większymi izbami po bokach i środkową sienią wejściową pośrodku do której prowadził późnogotycki, profilowany portal siodłowy. Ponadto na parterze umieszczono kuchnię i pomieszczenie, prawdopodobnie o przeznaczeniu magazynowo – spiżarnianym. Znajdowały się tam również schody wiodące do sklepionej kolebkowo piwnicy pod zachodnią częścią budynku.
Drug budynek (spichlerz) o formie w planie krótkiego prostokąta przystawiono po stronie zachodniej dworu. Jego przyziemie przykryte zostało sklepieniem kolebkowym, zaś więźba dachowa została oblepiona gliną w celach przeciwpożarowych. Dodatkowa zabudowa pomocnicza i gospodarcza mogła być przystawiona do muru od strony dziedzińca (np. chlewy, stajnie, szopy itp.).
Bramę wjazdową na dziedziniec umieszczono w narożniku zachodnim pomiędzy dwoma powyższymi głównymi budynkami, przy czym zachodni budynek spichlerza z dwoma otworami strzeleckimi mógł pełnić rolę flankującą w stosunku do wjazdu. Przez bramę prowadził ostrołukowy portal. Drugi późnogotycki ostrołukowy portal bramny zlokalizowano po stronie południowej, także blisko narożnika dworu. Był on flankowany po bokach dwoma otworami strzeleckimi.
Stan obecny
Dwór w większości zachował się do czasów współczesnych, a w ostatnich latach przeprowadzono jego renowację. Nie przetrwała jedynie wschodnia oraz częściowo północna część muru zamykającego dawniej dziedziniec. Pomimo nowożytnych przekształceń wciąż widocznych jest sporo późnogotyckich elementów architektonicznych (portale, otwory strzeleckie, sklepienia). Zabytek jest dziś cennym i rzadkim przykładem dobrze zachowanego dworu wiejskiego o późnośredniowiecznym pochodzeniu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Anderle J., Brych V., Chotěbor P., Durdík T., Fišera Z., Procházka Z., Rykl M., Slavík J., Svoboda L., Úlovec J., Encyklopedie českých tvrzí, t. 2, Praha 2000.
Strona internetowa krasnecesko.cz, Venkovská usedlost č.3 – Krnín (usedlost).