Kostelní Radouň – kościół św Wita

Historia

   Kościół zbudowany został około pierwszej ćwierci XIV wieku. Po raz pierwszy odnotowany został w źródłach pisanych w 1354 roku, kiedy to pełnił funkcje parafialne. Około 1360-1370 roku wzniesione zostało prezbiterium z zakrystią, prawdopodobnie postawione przez hradecką strzechę budowlaną, która działała przy kościele w nieodległym Kunžaku oraz w mieście Jindřichův Hradec. W 1672 roku kościół, a zwłaszcza jego nawa, został przebudowany w stylistyce barokowej. W 1876 roku założono w niej nowy strop, a także przebudowano wieżę, wzniesioną kilkanaście lat wcześniej. Następnie remonty kościoła prowadzono w 1934 roku, w połowie lat sześćdziesiątych i w latach 90-tych XX wieku.

Architektura

   Średniowieczny kościół składał się ze starszej nawy na planie prostokąta oraz z wyższego i jednocześnie węższego prezbiterium o wielobocznym zamknięciu po stronie wschodniej, przy którego północnej ścianie umieszczona została prostokątna zakrystia. Niskie ściany nawy posiadały zewnętrzne elewacje gładkie, natomiast smukłe prezbiterium podparto uskokowymi przyporami. Ponadto prezbiterium opięto niskim, miękko profilowanym cokołem.
   Zarówno w nawie, jak i prezbiterium umieszczono okna ostrołuczne, ale we wschodniej części kościoła dużo smuklejsze, równomiernie porozmieszczane pomiędzy przyporami, za wyjątkiem strony północnej zajmowanej przez zakrystię. Okna prezbiterium wypełniono dwudzielnymi maswerkami, w których zastosowano motywy trójliści, a także pod archiwoltami czwórliści wpisanych w sferyczne figury i pięcioliści wpisanych w okręgi. W ścianie południowej nawy osadzono ostrołuczny, profilowany portal wejściowy do kościoła.
   Wewnątrz wysokie na 10 metrów ściany prezbiterium przykryte zostały sklepieniem krzyżowo – żebrowym, podzielonym na prostokątne przęsło zachodnie i wieloboczne przęsło wschodnie. Żebra opuszczono na cylindryczne służki z profilowanymi kapitelami i wielobocznymi cokołami o wydrążonych bokach. Służki przecięły podokienny gzyms, zakończony przy ostrołucznej arkadzie tęczy. Klinowe w przekroju żebra spięto zwornikami. W południowej ścianie prezbiterium umieszczono trójdzielne sedilia z ostrołucznymi zwieńczeniami o wpisanych trójliściach.
   Do zakrystii prowadził portal dwuramienny (siodłowy) ze wspornikami o falistym kształcie i z bardziej misternie wykonanym ościeżem. Wewnątrz pomieszczenie przykryto sklepieniem krzyżowo – żebrowym, podzielonym na dwa prostokątne przęsła. Prosto żłobione żebra oparto na stożkowatych wspornikach zdobionych motywami maswerkowymi i spięto w miejscach przecięć okrągłymi, profilowanymi zwornikami.

Stan obecny

   Gotycką formę do czasów współczesnych zachowała wschodnia część kościoła, mianowicie prezbiterium z zakrystią. Wciąż widocznych jest tam wiele pierwotnych detali architektonicznych, takich jak maswerkowe okna, portal do zakrystii, sedilia, sklepienia wraz z systemem ich podtrzymywania. Ponadto od strony zewnętrznej na południowej przyporze prezbiterium zachowała się płaskorzeźba anioła. Arkada tęczy została przekształcona w okresie nowożytnym, podobnie jak całe wnętrze nawy.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Novák J., Soupis památek historických a uměleckých v Království českém, ročník 14, politický okres jindřicho-hradecký, Praha 1901.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. IV, Praha 1982.