Historia
Najstarsza wzmianka w źródłach historycznych o położonym na drodze z Tábora do Pelhřimov i Jihlavy zamku Kámen pochodzi z 1316 roku. Pisał się wówczas z niego Nimír, a dwa lata później Zdík z rodu Tluksów z Vokova. Kámen należał do niewielkiego majątku w skład którego w XV wieku wchodziła osada pod zamkiem, dwór w Věžna, dwa kmiece dworki, wieś Eš i sąsiedni dwór w Janovie.
W 1327 roku zamek stał się lennem królewskim. W 1356 roku kupił go Jindřich z Ciglheimu, który dokonał przebudowy pałacu, lecz po około dziesięciu latach Kámen wrócił w ręce rodu Tluksów. W okresie wojen husyckich z pierwszej połowy XV wieku stali oni po stronie buntowników. W 1437 roku Hynek Tluksa sprzedał zamek Purkartovi ze Žirovnic. W jego czasach w 1450 roku doszło na zamku do spotkaniu przyszłego króla Jerzego z Podiebradów z Oldřichem z Rožmberka, na którym zawarli ugodę. W 1456 Purkart przekazał Kámen braciom Burianowi, Zdeňkovi i Mikulášowi Trščkom z Lípy, ale po czterech latach sprzedali oni zamek Janowi Sádlovi ze Smilkova. Od tamtego czasu właściciele Kámena często się zmieniali.
W połowie XVII wieku ówcześni właściciele zamku, rodzina Malovców, dokonała jego barokowej przebudowy. Kolejne gruntowne przekształcenia przeprowadzono w latach 1860-1870 w modnym wówczas stylu neogotyckim. Ostatnim prywatnym właścicielem zamku był w latach 1916-1948 praski biznesmen Antonín Fleissig. W 1948 roku zamek został znacjonalizowany.
Architektura
Zamek założono na skalistym wzgórzu otoczonym od południa zewnętrznym murem obronnym, przechodzącym na wschodzie w większy dziedziniec podzamcza. Wjazd do niego wiódł pierwotnie od południowego wschodu, przez fosę i most zwodzony oraz dość wysoką wieżę bramną. Murowaną zabudowę podzamcza stanowił oryginalnie tylko jeden dom na planie trapezu po północnej stronie, wciśnięty w narożnik murów.
Wjazd na zamek górny (40 x 25 metrów) prawdopodobnie odbywał się podobnie jak na zamkach Choustník, czy Grabštejn, to jest po rampie, przez zwodzony most i czworoboczną wieżę bramną, która posiadała płaski strop w przejeździe oraz pomieszczenie dla straży po lewej stronie. Zabudowę dziedzińca stanowił główny budynek mieszkalny przystawiony do północnej kurtyny muru. Ponad głęboką piwnicą posiadał on w przyziemiu trzy duże pomieszczenia oraz długą komnatę na piętrze. Po przebudowie z drugiej połowy XIV wieku w przyziemiu funkcjonowały już cztery kwadratowe pomieszczenia. Po przeciwnej stronie dziedzińca usytuowano czworoboczną wieżę, sięgającą południową ścianą, aż do poziomu zewnętrznego muru. Kolejnym budynkiem na dziedzińcu zamku górnego było niskie skrzydło wschodnie.
Najbardziej interesującą i najlepiej zachowaną jest duża wieża mieszkalna na planie trapezu w zachodniej części zamku górnego, pod którą skalne wzniesienie przechodzi w wąski grzbiet. Do wieży prawdopodobnie wchodziło się z poziomu przyziemia przez zwodzony mostek i ostrołukowy portal. Jednoprzestrzenny parter oświetlany był wąskimi oknami szczelinowymi. Prowadził z niego po zachodniej stronie niewielki portal do małego bastionu, utworzonego przez narożnik zewnętrznego muru obronnego. Pierwsze piętro budynku także było dużą salą oświetlaną z trzech stron przez okna w głębokich wnękach z siedzeniami po bokach. Wieża mieszkalna prawdopodobnie była najstarszym elementem zamku i jednocześnie ostatnią ostoją jego obrońców. Widać to szczególnie w sposobie połączenia poprzez most zwodzony z resztą zamku górnego.
Stan obecny
Zamek zachował się do czasów współczesnych, lecz niestety został znacznie przebudowany w okresie XVII-XIX wieku. Swój pierwotny charakter ocaliła zachodnia wieża mieszkalna i fragmenty muru podzamcza. Obecnie Kámen mieści filię Muzeum Vysočina Pelhřimov z ekspozycjami dotyczącymi życia w rezydencji w XIX i na początku XX wieku, wystawą historycznych pojazdów dwukołowych oraz wystawą ludowego malarstwa sakralnego.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Čechy, t. V, red. Z.Fiala, Praha 1986.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.