Historia
Pierwsza pisemna wzmianka o osadzie Hostim odnotowana została w przekazach pisemnych w 1322 roku. Około przełomu pierwszej i drugiej ćwierci XIV wieku wybudowano w niej niewielki zamek. Prawdopodobnie powstał on z fundacji Heřmana z Bukoviny, który pisał się z Hostimia od 1325 roku. Heřman pochodził z okolic Znojma, gdzie związany był z urzędami tamtejszego zamku. Jeśli był tożsamy ze znanym ze źródeł Hermanem z Ebenthalu, to na Morawy przybył z Austrii. W 1364 roku w Hostimiu siedział już jego potomek, Jan z Bukoviny, o czym informację przekazała pierwsza pisemna wzmianka wprost mówiąca o zamku w Hostimiu.
Ród panów z Bukoviny i Hostima, pomimo że w XIV wieku był bardzo rozrośnięty, to na początku XV stulecia już wymarł. Po 1417 roku majątek przeszedł na własność Jana Vajtmilnara z Žerotic. Albo on, albo kolejny właściciel z drugiej połowy XV wieku, Albrech Bítovský z Lichtenburka, dokonał późnogotyckiej przebudowy zamku, mającej na celu przede wszystkim powiększenie przestrzeni mieszkalnej zamku i komfortu mieszkalnego. Kolejne prace budowlane, skupione przede wszystkim na fosie zamkowej, miały miejsce pod koniec XV wieku.
Pierwszej wczesnonowożytnej, renesansowej przebudowy, dokonał w drugiej połowie XVI wieku Jiřík Valečský z Mirova, dzierżący zamek od 1564 roku, albo Ladislav Šlejnic, który został właścicielem Hostima po 1589 roku. Ladislav był w posiadaniu zamku stosunkowo długo, do 1625 roku, podczas gdy kolejni właściciele szybko się zmieniali. Jednymi z nich byli hrabiowie z Gatterburgu, którzy w latach 1721-1789 przebudowali skrzydło południowe w stylu barokowym. Ostatnimi prywatnymi posiadaczami rezydencji przed drugą wojną światową była rodzina Trautmannsdorf. Po 1945 roku ich majątek został znacjonalizowany.
Architektura
Zamek zbudowany został po wschodniej stronie rzeki Nedveki, na lekko opadającym ku niej terenie. Wzniesiono go na planie nieregularnego pięcioboku o wymiarach około 42 x 35 metrów oraz otoczono murem o stosunkowo dużej grubości, wynoszącej w przyziemiu 1,8 metra. Zewnętrzną strefę obrony stanowiła fosa i ziemny wał, przy czym rów fosy pod koniec XV wieku został obmurowany. Być może zasilał ją wodą przepływający w okolicy strumień.
Budynek mieszkalny na planie trapezu o wymiarach 21 x 9,2 metry wypełniał całą wschodnią część dziedzińca. Posiadał on w przyziemiu trzy komory ze sklepieniami kolebkowymi. Wyżej funkcjonowała jeszcze co najmniej jedna kondygnacja. W okresie późnego średniowiecza budynek został powiększony o krótsze skrzydło północne, wysunięte poza obwód pierwotnych murów obronnych w stronę fosy. Było ono niżej położone i posiadło dużą, jednokomorową piwnicę z masywnymi ścianami i sklepieniem kolebkowym. Jego budowę przeprowadzili w połowie XV wieku panowie z Vejtmile lub Albrech Bítovský z Lichtenburka pod koniec XV stulecia.
Wjazd do zamku umieszczono po stronie południowej, w miejscu niewielkiego załamania murów. Usytuowano tam czworoboczną w planie wieżę bramną, większością obwodu wysuniętą w przedpole i poprzedzoną mostem zwodzonym przerzucanym nad fosą. Wieża brama od strony dziedzińca mogła być otwarta lub zamknięta lekką ścianką drewnianą lub szachulcową. W trakcie przebudowy późnogotyckiej przejazd bramny zamurowano, a nowy wjazd umieszczono po stronie południowo – wschodniej.
Stan obecny
Zamek w ciągu wieków i licznych przekształceń całkowicie zatracił pierwotne cechy stylowe. Obecna fosa powstała w okresie nowożytnym, na miejscu średniowiecznego rowu i ziemnego wału. Zmienił się również kierunek drogi dojazdowej z miejscem usytuowania mostu, przesuniętej z południowego – wschodu na południowy – zachód. Oryginalne średniowieczne mury obronne i ściany domu mieszkalnego ukryte są zapewne pod późniejszymi nawarstwieniami architektonicznymi. Obecnie mieści się w nim dom spokojnej starości i nie jest dostępny dla zwiedzających.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Hrady a zámky na Moravě a ve Slezsku, Praha 1999.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.