Historia
Kościół w Hodušínie zbudowany został w okresie panowania króla Wacława II, ale przed 1291 rokiem. Powstał prawdopodobnie przy udziale rožmberskiej strzechy budowlanej, w związku z rozwojem osady korzystającej z sąsiedztwa bogatego klasztoru w Milevsku. Odnotowany został w źródłach pisanych w 1343 roku, jako świątynia parafialna. W 1804 roku przystawiona została do niego wieża i założone zostało sklepienie w nawie. W 1832 roku budowla spłonęła, ale naprawiono ją w 1839 roku.
Architektura
Średniowieczny kościół składał się z prostokątnej nawy, węższego od niej prezbiterium, zamkniętego wielobocznie po stronie wschodniej (pięć boków ośmioboku), oraz zakrystii po stronie północnej prezbiterium, wzniesionej na rzucie wąskiego prostokąta. Elewacje zewnętrzne nawy i zakrystii pozostawiono gładkie, natomiast prezbiterium, z racji umieszczonego wewnątrz sklepienia, opięto przyporami.
Kościół oświetlały ostrołucznie zamknięte, obustronnie rozglifione okna o bogato profilowanych ościeżach. Wejście do środka prowadziło przez południową i zachodnią ścianę nawy. Bardziej okazały był portal zachodni, osadzony w płytkim ryzalicie, na sfazowanym i profilowanym wałkiem cokole. Przez całą wysokość, aż do ostrołucznej archiwolty, został bogato oprofilowany wklęskami i wałkami, przy czym dwa największe wałki zaopatrzono w bardzo drobne głowice.
Wewnątrz prezbiterium przykryto nad zachodnim przęsłem sklepieniem krzyżowo – żebrowym, a wschodnie, wieloboczne zamknięcie sklepieniem sześciodzielnym. Gruszkowe w przekroju żebra opuszczono na figuralne i maswerkowe konsole. We wschodnim zamknięciu spięte zostały zwornikiem w kształcie pięciolistnej rozety. Nawę, oddzieloną ostrołuczną, sfazowaną arkadą tęczy, pierwotnie przykrywał drewniany stop, natomiast zakrystię przykryto kolebką.
Stan obecny
Kościół św. Wacława, choć dość mocno przekształcony w okresie nowożytnym, jest dobrym przykładem przechodzenia ze stylistyki wczesnogotyckiej do dojrzałego gotyku. Świadczą o tym cztery oryginalne okna w prezbiterium oraz dwa portale w nawie: zachodni i południowy (obecnie ukryty w przyziemiu klasycystycznej wieży). Pierwotne otwory okienne zachowały się także w zakrystii. Okna nawy, podobnie jak jej wnętrze i szczyt ryzalitu zachodniego portalu zostały przekształcone.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Podlaha A., Šittler E., Soupis památek historických a uměleckých v Království Českém. Politický okres Milevský, Praha 1898.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. I, Praha 1977.