Historia
Pierwszym znanym właścicielem zamku Frymburk był Matyáš z Frymburka wspominany w źródłach pisanych w 1354 roku. Z tego powodu przyjmuje się, iż zamek musiał powstać nieco wcześniej, być może na początku XIV wieku. Po Matyášu warownię dzierżył Čeněk z Lipé, który w czasach panowania Karola IV był najwyższym marszałkiem Królestwa Czeskiego, zaś w 1367 roku Frymburk kupił Hynek z Dubé wraz z bratem Leškiem.
Od 1376 roku zamek należał już do Štěpána i Jana Městeckego z Dobrušky i Opočna. Jan walczył w bitwie pod Grunwaldem po stronie zakonu krzyżackiego, a po klęsce dostał się do polskiej niewoli w której przebywał przez rok. Po powrocie, w 1415 roku zaprotestował przeciwko spaleniu na stosie Jana Husa i trzy lata później zagarnął należący do krzyżaków Miletín, uzasadniając zabór zaległymi długami zakonu z poprzedniej wojny. W 1420 roku zmienił strony konfliktu i stanął w szeregach cesarza Zygmunta w bitwie pod Sudomierzem. Rycerstwo katolickie zostało wówczas pokonane przez piesze siły husytów walczące w oparciu o ufortyfikowany tabor wozów (wagenburg). W odwecie za zdradę Jana, w 1425 roku Sierotki (odłam radykalnej grupy husytów) zdobyły i spaliły Frymburk. Jan zmarł sześć lat później, a zamek przejął Jiřík z Dubé i z Vízmburku.
Od lat 30-tych XV wieku aż do końca tamtego stulecia źródła milczały o Frymburku. Dopiero od 1491 roku zaczęli się pojawiać w dokumentach nowi, często zmieniający właściciele. W 1544 roku Vilém Trčka połączył w jednym ręku majątki Frymburk i Opočno, w wyniku czego zamek utracił na znaczeniu i ostatecznie został opuszczony w połowie XVI wieku.
Architektura
Zamek usytuowano na wysokim skalnym cyplu, chronionym z trzech stron stromymi zboczami, a na wschodzie oddzielonym od przeciwległego wzgórza głębokim przekopem, czy też szczeliną w skale. Droga do warowni prowadziła od południowego – wschodu, poniżej wielkiej cylindrycznej wieży zamku górnego, gdzie osiągała wąską szyję bramną, a następnie po stronie zachodniej podzamcze. Znajdowała się tam typowa zabudowa gospodarcza, dla której nie było miejsca na niewielkim dziedzińcu zamku górnego: stajnie, kuźnia, magazyny, chaty ludności służebnej. Ta część założenia była dodatkowo chroniona przez fosę przekopaną od bramy na wschodzie, wzdłuż południowych murów, aż do zachodniej krawędzi wzgórza.
Zamek górny dostępny był jedynie dla pieszych, gdyż wiodły do niego wąskie schody, dochodzące do bramy wejściowej o szerokości zaledwie 1 metra. Oprócz drewnianych wrót zabezpieczanych zasuwą, obronę zapewniał mur o grubości 1,7 metra i drewniana kładka opuszczana na łańcuchu umieszczonym w bocznych rowkach prostokątnej niszy.
Dziedziniec zamku górnego posiadał formę zbliżoną do trapezu, po którego wschodniej, najwyższej stronie umieszczono masywną, cylindryczną wieżę o średnicy 10 metrów (według T.Durdíka średnica wynosiła 18 metrów) i grubości murów 3,5 metra. Wieża w przyziemiu była pełna (bez pomieszczeń). Ponadto w zachodnim narożniku dziedzińca znajdował się niewielki, podpiwniczony budynek oraz ciasna strażnica wciśnięta między wieżę a południową kurtynę muru. Była ona zwrócona w kierunku dziedzińca ścianą z dwoma otworami strzeleckimi, a dostać się z niej można było na otaczający dziedziniec ganek obronny na koronie murów. Nie wiadomo jak wyglądała pozostała zabudowa dziedzińca, być może jakiś budynek po północnej stronie połączony był mostkiem z portalem wejściowym do wieży, umieszczonym wysoko ponad poziomem dziedzińca.
Stan obecny
Frymburk zachował się w postaci znacznie obniżonej, lecz czytelnej trwałej ruiny z zarysem murów obronnych i dolną częścią wieży głównej zamku górnego. O wiele mniej szczęścia miało niewidoczne dziś podzamcze na którego terenie stoi dziś współczesne domostwo. Zabytek pilnie powinien przejść prace renowacyjne, które zabezpieczyły by go przed osuwaniem się kamieni ze zmurszałych murów. Informacje z 2011 roku wspominają o powolnych pracach remontowych, ale i utrudnieniach dla zwiedzających.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Východní Čechy, t. VI, red. Z.Fiala, Praha 1989.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.