Historia
Wieś Borotín należała do panów z Landštejna, potężnej południowo-czeskiej rodziny Vitkovców. Pierwszym znanym właścicielem zamku był Mikuláš z Borotína, o którym wspominają źródła w 1356 roku. Jego współrodowcy: Vítek, a następnie bracia Jan i Herman na początku XV wieku stali się zwolennikami nauk Husa. Herman został wybrany do kongregacji prowincjalnej na Kongresie Praskim w 1423 roku, natomiast Mikuláš, był jednym z liderów Taborytów, najbardziej radykalnego odłamu husytyzmu, powstałego po rozpadzie głównego nurtu na początku lat 20-tych XV wieku. Gdy w 1434 roku opuścił ich szeregi i przeszedł na stronę Zygmunta, wściekli z powodu zdrady Taboryci, oblegli Borotín, lecz nie zdobyli zamku.
Przed 1446 rokiem Mikuláš sprzedał Borotín Janowi Malovcovi z Pacowa. Po śmierci Pavla Malovce z Pacova w 1488 roku, zamek i połowę miasteczka przejęła jego córka Katarzyna. Zmarła ona w 1556 roku, a majątek przejął jej syn Oldřich. Przed 1613 Borotín przejął Kryštof Vojkovský z Milhostic. Jego trzej synowie wzięli udział w powstaniu z lat 1618-1620, dlatego żołnierze cesarscy ostrzelali i splądrowali zamek. Zdewastowaną warownię w 1623 roku kupiła Polyxena z Lobkovic, córka najwyższego kanclerza Czech Vratislava z Pernsteina, aktywna na ówczesnej scenie politycznej szlachcianka. Nie przeprowadziła ona jednak renowacji warowni, która zamiast tego zaczęła służyć jako źródło taniego budulca.
Architektura
Zamek zbudowano na niewielkim wzniesieniu na wschód od wsi Borotín. Po jego południowej stronie znajdował się staw, który stanowił jego naturalną obronę, a także zasilał wody zamkowej fosy. Głównym i najstarszym elementem zamku był cylindryczny bergfried o średnicy 10 metrów, wystający w 3/4 poza lico murów oraz nieregularny obwód obronny, zamykający dziedziniec po jego południowej i zachodniej stronie. Cylindryczną wieżę dodatkowo zabezpieczały dwa rowy, obejmujące ją półkolami od strony północnej. Najstarszą zabudowę umieszczono przy wewnętrznych ścianach kurtyny wschodniej i zachodniej, a dodatkową, mniejszą, cylindryczną wieżę o średnicy o średnicy 6-7 metrów usytuowano w narożniku południowym. Budynek wschodni był prawdopodobnie dwuprzestrzenny, posiadał płaskie, drewniane stropy i wąskie okna na poziomie przyziemia dziedzińca. Po wschodniej stronie był połączony drzwiami z kwadratową przybudówką. Pierwotna brama wjazdowa prawdopodobnie znajdowała się w części północnej, flankowana przez główną wieżę, gdzie droga wchodziła w krótkie międzymurze, obchodziła zamek od wschodu i przechodziła przez drugą bramę przy mniejszej, cylindrycznej wieży.
Prawdopodobnie w drugiej połowie XV wieku usunięto wschodni parcham i zastawiono go masywnym poprzecznym murem z przyporą. Spowodowało to zmianę sposobu wjazdu na dziedziniec zamku, który odtąd prowadził z kierunku wschodniego (od strony podzamcza) do budynku bramnego wysuniętego w stronę przekopu. Także w drugiej połowie XV wieku nowy szeroki przekop otoczył cały zamek. Starsze obwarowania (ziemny wał i przekop) pozostawiono jedynie po stronie bergfriedu.
Pod koniec XV lub na początku XVI wieku po południowej stronie, poza pierwotnym obwodem murów (na terenie dawnego parchamu), dobudowano dwa czworoboczne, podpiwniczone, nieregularne budynki mieszkalne. W południowo – wschodnim budynku umieszczono wjazd na zamek, dostępny prawdopodobnie po zwodzonym moście. W okresie tym także zasklepiono mniejszą wieżę cylindryczną: w przyziemiu otrzymała ona sklepienie krzyżowe, a na piętrze krzyżowo – żebrowe. Po północnej stronie wieża została wyposażona w okno, którego pomieszczenie służyło jako kaplica.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego w najlepszym stanie, choć mocno obniżone, zachowały się dwa budynki południowe. Widoczne są również relikty wieży – bergfriedu, mniejszej wieży cylindrycznej oraz osuszona obecnie fosa. Zamek udostępniony jest do zwiedzania za darmo.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Čechy, t. V, red. Z.Fiala, Praha 1986.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.