Historia
Kościół w Suchej (niem. Zuchen) został zbudowany w XIV wieku, a następnie przebudowany w kolejnym stuleciu w stylistyce późnogotyckiej. Nowożytne modernizacje i renowacje budynku przeprowadzono między innymi w XIX i XX wieku. Po drugiej wojnie światowej budowlę przejęli przesiedleni katolicy, którzy rekonsekrowali kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. W 1962 roku przeprowadzono remont elewacji i więźby dachowej zabytku.
Architektura
Kościół wymurowany został z cegły o układzie wendyjskim i gotyckim oraz z kamieni polnych wykorzystywanych głównie w dolnych partiach budowli. Powstała konstrukcja jednonawowa na planie prostokąta, bez wyodrębnionego zewnętrznie prezbiterium, z czworoboczną wieżą o trzech kondygnacjach po zachodniej stronie. Stanowiło to typowy układ przestrzenny dla wiejskich kościołów farnych północnego regionu Pomorza Zachodniego.
Północna i południowa ściana korpusu opięte zostały lizeno – szkarpami. Cokół nie został wyodrębniony, ale w dolnych partiach murów użyto największych głazów. Pomiędzy przyporami i od wschodu przebito otwory okienne, pierwotnie zapewne ostrołuczne, być może w uskokowych ościeżach. Dwa okna wschodnie rozdzielono półkoliście zamkniętą blendą, pod którą umieszczono drobną płycinę, być może pierwotnie pełniącą rolę wnęki jałmużniczej do przekazywania datków. W ścianie południowej oprócz otworów okiennych utworzono też portal wejściowy do nawy, która wewnątrz przykryta została drewnianym stropem.
Dwuspadowy dach korpusu oparto od wschodu na trójkątnym, bogato i gustownie zdobionym jak na wiejski kościół szczycie, który oddzielony został od ściany wschodniej fryzem tynkowanym i fryzem ułożonym z ukośnie ustawionych cegieł. Obydwa te fryzy zakończono przez narożnikami korpusu. Sam szczyt przedzielono wąskimi, ostrołucznie zamkniętymi blendami, rozłożonymi w układzie piramidalnym. Za wyjątkiem dwóch blend skrajnych, wszystkie przedzielono poziomymi, ceglanymi laskami, w większości też przebito małe, dwuściennie zamknięte otwory doświetlające poddasze. Kompozycję szczytu uzupełniła okrągła blenda osadzona na samej górze.
W przyziemiu wieży osadzono wysoki, ostrołukowy, pięciouskokowy portal. Powyżej elewację zachodnią ozdobiły dwie bardzo wąskie i wysokie blendy o dwuściennych zamknięciach, a dwie podobne ale niższe blendy utworzono na najwyższej kondygnacji, gdzie oflankowały uskokowe, odcinkowo zamknięte dwa otwory. Ściany boczne wieży na najwyższym piętrze uzyskały podobny układ ale z kolistą blendą pośrodku. Dodatkowo na drugiej kondygnacji elewacji południowej utworzono rząd lancetowatych blend, a na północnej pojedynczą, przeprutą otworem. Przysłonięta dachem wschodnia ściana wieży ozdobiona została tynkowanym fryzem i dwoma drobnymi blendami.
Stan obecny
Kościół w Suchej jest jednym z najlepiej zachowanych i najbardziej malowniczych gotyckich budynków sakralnych w rejonie Koszalina. Zachował pierwotny układ przestrzenny, powiększony jedynie o późniejszą, ciekawą kruchtę konstrukcji szkieletowej. Uwagę zwraca szczególnie szczyt wschodni oraz wieża o zróżnicowanej dekoracji poszczególnych elewacji. Niestety okna północne i południowe korpusu są efektem nowożytnych przekształceń.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungs-Bezirks Köslin, Die Kreise Köslin und Kolberg-Körlin, red. L.Böttger, Stettin 1889.
Kubicki D., Gotyckie świątynie powiatów koszalińskiego i kołobrzeskiego, Pelplin 2001.