Historia
Wieża Roch została zbudowana przez ród francuskiego pochodzenia de la Roche (Rupe), którego pierwszy członek, Adam de Rupe, odnotowany został w źródłach pisanych pod koniec XII wieku. Jego pierwotne siedziba mogła być jednym z ogniw fortyfikacji tworzących tzw. Landsker Line, czyli pas zamków wybudowanych w hrabstwie Pembrokeshire, które oddzielały celtyckich Walijczyków od angielskich kolonistów. Murowana wieża powstała zapewne nieco później, około początku drugiej połowy XIII wieku, być może z inicjatywy Johna de la Roche, który poślubił wówczas siostrzenicę Thomasa Wallensisa, biskupa St Davids.
Ród de Rupe wymarł w pierwszej połowie XV stulecia. Od 1420 roku Roch stanowiło własność Ferrerów i Languevillów, którzy w XVI wieku przekształcili wieżę w celu poprawy jej warunków mieszkalnych. W 1601 roku znalazła się ona posiadaniu rodziny Walterów. Jedną z tego rodu była urodzona w Roch Lucy, która później została kurtyzaną Karola II i urodziła mu syna Jakuba, księcia Monmouth.
Podczas XVII-wiecznej angielskiej wojny domowej rodzina Walterów pozostała wierna królowi Karolowi. Wieża dwukrotnie przechodziła z rąk do rąk, lecz ostatecznie Walterowie uciekli, kiedy po raz drugi została zdobyta przez siły parlamentu i spłonęła w 1644 roku. Znajdował się w ruinie do 1899 roku, kiedy to kupił ją John Wynford Philipps, pierwszy wicehrabia St Davids. Odrestaurował on ruiny, dobudowując jednocześnie nowe skrzydło.
Architektura
Wieża mieszkalna Roch wzniesiona została na skalnym wywyższeniu wulkanicznego pochodzenia. Jego skarpy najwyższe i najbardziej strome były od południa, ale i od strony wschodniej oraz zachodniej dawały znaczną ochronę. Od strony północnej stok opadał nieco łagodniej zapewniając możliwość poprowadzenia dojścia. U podstawy wzniesienia wydzielono nieduży dziedziniec otoczony przekopem i zdwojonym wałem.
Otrzymała ona w planie kształt wydłużonej podkowy, zaobloną częścią skierowanej ku najwyższej i najbardziej niedostępnej skarpie. Zwieńczona była przedpiersiem osadzonym na wspornikach i zapewne krenelażem. Od strony północnej znajdowały się dwie narożne bartyzany. Pod koniec XV wieku od strony południowej dobudowany został czworoboczny ryzalit, z aneksem od strony południowo – wschodniej.
Wejście do wnętrza umieszczono nieco ponad poziomem gruntu po stronie zachodniej. Wiodło ono do głównej komnaty dziennej (hall) oraz do przyziemia, częściowo wykutego w skalnym podłożu. Ponad komnatą reprezentacyjną, na drugim piętrze znajdowało się kolejne pomieszczenie, skomunikowane z podsklepionym oratorium umieszczonym w ryzalicie po stronie południowej. Pomieszczenie mieszkalne wypełniało również trzecie piętro, ponad którym pierwotnie funkcjonowała galeria obronna ukryta za przedpiersie. W późniejszym okresie średniowiecza galerię tą przekształcono w kolejne piętro, a nad nim utworzono nowe przedpiersie. Wszystkie główne pomieszczenia przykryte były drewnianymi stropami i ogrzewane kominkami.
Stan obecny
Wieża Roch jest cennym przykładem średniowiecznej niedużej budowli obronno – mieszkalnej. Jej pierwotny wygląd jest z zewnątrz zniekształcony jedynie dużymi, nowożytnymi i współczesnymi oknami. Na szczęście północne skrzydło z początku XX wieku stylistycznie zostało dopasowane do oryginalnego zamku. Wnętrze zostało znacznie przekształcone, zwłaszcza część wschodnia, gdzie kosztem muru obwodowego wstawiono klatkę schodową. Wyremontowana w ostatnim czasie, wieża obecnie znajduje się w rękach prywatnych. Funkcjonuje w niej luksusowy hotel.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The castles of South-West Wales, Malvern 1996.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, VII County of Pembroke, London 1925.