Historia
Pierwsza świątynia powstała w Penally w czasach świętego Teilo, misjonarza z VI wieku. Penally było wówczas miejscem postoju dla pielgrzymów podróżujących z Bretanii i Kornwalii do Irlandii. Zamiast odbywać daleką podróż morską dookoła najbardziej wysuniętego na zachód punktu Walii, pielgrzymi wyruszali z Penally pieszo do Zatoki Cardigan, skąd mogli ponownie popłynąć statkiem, by przeprawić się przez Morze Irlandzkie. Z tego powodu pierwotny celtycki kościół został zastąpiony w XIII wieku przez nową, większą budowlę. W XIV wieku został dodatkowo rozbudowany o kruchtę, a pod koniec XV wieku o wieżę. W XIX stuleciu w trakcie renowacji odkryte zostały średniowieczne malowidła ścienne.
Architektura
Średniowieczny kościół składał się z prostokątnej nawy wielkości 12,3 x 4,9 metra, prostokątnego w planie prezbiterium od strony wschodniej o wymiarach 6,4 x 3,5 metra i smukłej wieży z XV/XVI wieku po stronie zachodniej. Do nawy przystawiono ramiona obszernego, choć niesymetrycznego transeptu (północne ramię jest nieco mniejsze, wielkości 5,5 x 3,3 metra) oraz od południa kruchtę z XIV stulecia. Obydwa ramiona transeptu przy wschodnich narożnikach połączono z prezbiterium charakterystycznymi dla walijskich kościołów ukośnymi przejściami.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego wszystkie swe średniowieczne elementy: nawę, transept, wieżę i kruchtę, lecz powiększony został przez nowożytną zakrystię przy północnej ścianie prezbiterium. Wszystkie okna zostały zmodernizowane. Wewnątrz południowego ramienia transeptu zobaczyć można dwa rzeźbione krzyże z X wieku oraz nagrobek z XIII wieku. Ponadto w kościele znajduje się normańska chrzcielnica z XIII wieku i kamień z wyrzeźbionym krzyżem z VIII stulecia.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, VII County of Pembroke, London 1925.
Strona internetowa coflein.gov.uk, St Nicholas and St Teilo’s church, Penally.