Historia
Karmelici przybyli do Denbigh w późnych latach XIII wieku i w 1289 roku pod patronatem Johna de Swynmore założyli klasztor. Jako zakon żebraczy żyli z datków, ofiar i jałmużny, w zamian nauczając i wygłaszając kazania. Cieszyli się specjalną opieką rodu Salisbury z Lleweni i Bachymbyd, których wielu przedstawicieli zostało pochowanych na terenie klasztoru. Na początku XVI wieku konwentowi patronował biskup St Asaph, Henry Standish, który sam był karmelitą i miał na terenie klasztoru swoją własną komnatę. W Denbigh mieszkał także jego następca Robert Purefoy, choć nie uratowało to konwentu przed kasatą w 1538 roku. Wówczas w klasztorze mieszkało już tylko czterech mnichów. Zabudowania klasztorne zostały w okresie nowożytnym sprzedane prywatnym osobom i przekształcone na mieszkania lub pomieszczenia gospodarcze. Kościół w XIX wieku funkcjonował jako słodownia. Znajdował się w dobrym stanie do 1898 roku, kiedy to został zniszczony przez pożar i popadł w ruinę.
Architektura
Kościół klasztorny był prostą budowlą na planie prostokąta o wymiarach 19 x 7,5 metra, bez wydzielonego zewnętrznie prezbiterium. Ze względu na brak sklepień, nieduże rozmiary i niewielką wysokość, budynek nie był opięty przyporami. Pośrodku jego długości na dwuspadowym dachu umieszczona była drewniana wieżyczka na sygnaturkę. Mury początkowo przeprute musiały być wczesnogotyckimi oknami o wąskich prześwitach i głębokich rozglifieniach. W XV wieku w ścianie wschodniej umieszczono duże ostrołukowe okno z wyszukanym pięciodzielnym maswerkiem w stylu angielskiego gotyku wertykalnego. Efektem późnogotyckich przekształceń były też zapewne wielodzielne okna pod odcinkowymi łukami, wypełnione maswerkami z oślimi grzbietami.
Wewnątrz kościoła we wschodniej części ściany południowej prezbiterium znajdowały się kamienne potrójne sedilia i piscina. Sedilia dzielone były czterema filarkami na cokołach, podtrzymującymi trzy ostrołuczne arkady, piscina natomiast zajmowała pojedynczą wnękę. Dalej po stronie zachodniej drewniane lektorium wydzielało chór zakonników, z którego portal prowadził do znajdujących się na południu krużganków i zabudowań klauzury. Kolejna przegroda lektorium po stronie zachodniej odgradzała nawę, dostępną nie tylko dla mnichów, ale także dla ludzi świeckich. Naprzeciwko lektorium znajdowały się dwa ołtarze oraz kolejna piscina w południowym murze. Nad całością kościoła rozpostarta była wykonana w drewnie otwarta więźba dachowa.
Zaplecze gospodarczo – mieszkalne klasztoru zapewniały trzy skrzydła ulokowane wokół krużganków i wirydarza. Cechą odróżniającą konwent karmelitów od innych założeń klasztornych było piętro budynków, które nachodziło na znajdujący się pod nim krużganek. W przyziemiu po stronie wschodniej znajdował się kapitularz i prywatna komnata biskupa. Skrzydło południowe zajmowało dormitorium i prawdopodobnie refektarz, a po stronie zachodniej duże pomieszczenie mieszczące albo refektarz, albo komnatę dla gości. Wspominane w źródłach pisanych kuchnia i browar musiały znajdować się w pobliżu refektarza. W dalszej odległości na terenie konwentu mieściły się również stajnie i stodoły.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowało się niezadaszone prezbiterium kościoła klasztornego oraz fragmenty nawy. W ich murach dojrzeć można XIII-wieczne sedilia i piscinę oraz zamurowane obecnie okazałe wschodnie okno maswerkowe. Prawdopodobnie średniowieczne są także okna północne i południowe. Ponadto przetrwały zabudowania klasztorne południowego skrzydła z refektarzem i dormitorium oraz dwoma XIII-wiecznymi portalami, zostały one jednak znacznie przekształcone w okresie nowożytnym. Obecnie znajdują się w rękach prywatnych (ang. Abbey Cottage), dla turystów dostępne są natomiast ruiny kościoła.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Burton J., Stöber K., Abbeys and Priories of Medieval Wales, Chippenham 2015.
Butler L., Denbigh Castle, Cardiff 2007.
Hubbard E., Clwyd (Denbighshire and Flintshire), Frome-London 1986.
Salter M., Abbeys, priories and cathedrals of Wales, Malvern 2012.