Historia
Stanowisko Carn Llechart powstało w okresie neolitu lub początku epoki brązu. Wzniesione zostało przez ludność która przeszła już do osiadłego, rolniczego trybu życia, przez co rozwinęła poczucie terytorializmu, prawa do dziedziczenia, a co za tym idzie chęci oddawania hołdu przodkom. Wiązało się z tym również przeprowadzanie ceremonii i obrządków religijnych, którym zapewne krąg służył. Carn Llechart było obiektem wyjątkowym, bowiem łączyło funkcje grobowca z architekturą typową dla kromlechów, co być może związane było również z wymieszaniem lub zmianą obrzędowości. Być może budowniczowie z południowej Walii odnaleźli starsze kamienne kręgi i włączyli je do własnych praktyk pogrzebowych.
Architektura
Carn Llechart usytuowane zostało na wzgórzu o stromych stokach po stronie północno – wschodniej i wschodniej oraz nieco łagodniejszych zboczach na zachodzie. Na południe od kromlechu grzbiet wzniesienia przez kilkaset metrów łagodnie opadał do kolejnej, wąskiej doliny, oddzielającej Carn Llechart od sąsiedniego wzniesienia. Choć kamiennego kręgu nie umieszczono w najwyższym punkcie terenu, był on dobrze widoczny od strony dolin, a także od strony szczytu wzgórza na północnym – zachodzie.
Kromlech utworzony został z co najmniej 25 kamieni, rozmieszczonych na planie zbliżonym do koła o średnicy 13,1 – 14 metrów. Kamienie ułożone zostały wzdłuż krawędzi kręgu, w ten sposób, że ich najkrótsze boki sąsiadowały ze sobą, a dłuższe boki zwrócone były w stronę środka kręgu. Różniły się one długością od 0,6 do 2,5 metra. Kamienie prawdopodobnie pierwotnie wkopane były w ziemię pionowo. Żaden nie miał więcej niż 0,9 metra wysokości.
Wewnątrz kręgu usytuowano małą komorę grobową o przybliżonych rozmiarach 2,1 x 1,2 metra, utworzoną z czterech kamieni tworzących ściany oraz z płaskiego kamienia, przypuszczalnie o wymiarach 5,3 x 2,4 metra i grubości 0,8 metra, który ją przykrywał. Zapewne nad komorą grobową pierwotnie znajdował się kopiec (cairn), utworzony z drobnych kamieni lub ziemi. Prawdopodobnie do kręgu nie było wyraźnego wejścia, co czyniłoby z niego budowlę pośrednią między typowym kromlechem a kurhanem z krawędziami wzmocnionymi dużymi kamieniami.
Stan obecny
Carn Llechart jest dziś jednym z największych zachowanych kromlechów na terenie Walii. Zachowało się 25 kamieni tworzących krąg, choć obecnie większość z nich jest mniej lub bardziej pochylona. Wewnątrz kręgu wciąż zobaczyć można małą komorę grobową z trzema kamieniami bocznych ścian, brak jest natomiast kamienia wschodniego oraz kamienia przykrywającego jamę. Kamienny ołtarz lub płaski kamień z górnej części centralnej komory, leży teraz około 90 metrów od kromlechu. Mały kopiec umieszczony obok komory grobowej jest wynikiem nowożytnych wykopalisk.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
The Royal Commission on Ancient and Historical Monuments in Wales, An Inventory of the Ancient Monuments in Glamorgan, Volume I: Pre-Norman, Part I, The Stone and Bronze Ages, London 1976.