Historia
Zamek po raz pierwszy wzmiankowany był w dokumencie z 1394 roku w którym wymieniono kapelana zamkowego Dominika. Warownię nazywano wówczas Pilicą, a dopiero od XVI wieku Smoleniem. Od początku stanowił siedzibę rodową Toporczyków – Pileckich. Być może wzniósł go Jan z Pilicy, kasztelan radomski w latach 1341−1347, pierwszy poświadczony źródłowo dziedzic tych włości. W XV wieku dobra pileckie przeszły w posiadanie Leliwitów, a pierwszym właścicielem zamku z nowej linii rodu był wojewoda i kasztelan krakowski Jan z Pilicy. W 1570 roku ostatni przedstawiciel rodu, starosta horodelski Jan Pilecki, sprzedał zamek biskupowi krakowskiemu Filipowi Padniewskiemu. Ten przekazał go bratankowi Wojciechowi Padniewskiemu, który nie mieszkał już jednak w zamku, lecz na folwarku poniżej warowni.
Architektura
Warownia składała się z owalnego zamku górnego, zajmującego szczyt skalistego wzgórza, oraz przylegających do niego dwóch przedzamczy. Głównym i najstarszym elementem zamku górnego była zbudowana z miejscowego wapienia, cylindryczna wieża o średnicy około 7,5 metra. Wzniesiono ją w zachodniej części założenia, wewnątrz muru obwodowego, biegnącego po krawędzi wzgórza. W skład wewnętrznej zabudowy wchodził zapewne również dom mieszkalny na planie nieregularnego prostokąta.
Zaplecze gospodarcze stanowiło pięcioboczne podzamcze wschodnie w którym znajdowała się brama wjazdowa. W jego południowo-wschodniej części mury załamują się kilkukrotnie, co wskazuje na prawdopodobne istnienie w tym miejscu wieży założonej na planie zbliżonym do prostokąta. Podzamcze zachodnie było także otoczone murem na rzucie wydłużonego prostokąta i posiadało osobną bramę wjazdową. W jego wnętrzu znajdowała się studnia z kamienną cembrowiną. Wzdłuż jego murów przystawiono parę budynków.
Stan obecny
Zamek do czasów współczesnych zachował się w stanie trwałej ruiny. Przetrwała wieża zamku górnego do wysokości 16 metrów wraz z fragmentami muru, oraz niemal cały mur przedzamcza wschodniego i zachodniego. Z budynków na zamku dolnym pozostały jedynie elementy przyziemia, zaś piwnice oraz studnia są obecnie niemal całkowicie zasypane. Prace trwające od paru lat na zamku doprowadziły do uratowania sypiących się murów, uczytelnienia ich przez nadbudowanie, a także odchwaszczenia zamku i przystosowania go do zwiedzania.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Lasek P., Obronne siedziby rycerskie i możnowładcze w czasach Kazimierza Wielkiego [w:] Wielkie murowanie. Zamki w Polsce za Kazimierza Wielkiego, red. A.Bocheńska, P. Mrozowski, Warszawa 2019.
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.
Sypek R., Zamki i obiekty warowne Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Warszawa 2003.